Veille 2.1

De leefomstandigheden voor de Europese egel worden almaar slechter, daarom trekken de dieren steeds vaker naar steden. Maar zelfs daar hebben ze het lastig.

De helft van de 75 meest kwetsbare landen ter wereld ziet de kloof met rijke landen opnieuw groeien, blijkt uit een nieuw rapport van de Wereldbank. Nochtans beschikken de landen vaak over een jonge bevolking, grote natuurlijke rijkdommen en een groot potentieel aan energie.

Meer dan tweeduizend deelnemers telden afgelopen zaterdag over vierhonderd kilometer kustlijn zo’n 114.000 schelpen. Toppers waren onder meer de halfgeknotte strandschelp, de kokkel en het nonnetje. De resultaten tonen ook hoezeer niet-inheemse soorten hun weg gevonden hebben naar onze kustwateren.

6 Europese lidstaten, onder leiding van de Oostenrijkse minister van Landbouw, vragen versoepelingen van de ontbossingswet die eind dit jaar van kracht wordt. Die moet verhinderen dat nog producten op de Europese markt komen waarvoor bos is gesneuveld. Hun vraag wordt vandaag in Brussel besproken op de bijeenkomst van Europese Landbouwministers.

Nachtvlinders die in stedelijke gebieden leven, evolueerden mogelijk kleinere vleugels om minder hinder te ondervinden van lichtvervuiling.

Als de hele wereld zou consumeren zoals de Belgen, zouden de natuurlijke hulpbronnen nu zaterdag 23 maart al opgebruikt zijn. “Ons systeem loopt tegen de grenzen van de planeet aan”, zegt het WWF.

Het Amazonewoud wordt ook wel de ‘groene long’ van de aarde genoemd. Hoe cruciaal zijn bossen voor onze zuurstofvoorziening? 

De natuurherstelwet is dan toch goedgekeurd in het Europees Parlement. De wet om natuurgebied in de Europese Unie te beschermen, hing aan een zijden draadje. De grootste fractie in het Europees Parlement had opgeroepen om tegen te stemmen. Maar een meerderheid van de parlementsleden heeft het politieke akkoord nu toch goedgekeurd. De lidstaten zelf moeten de wet nog wel goedkeuren.

De toegevingen die de Vlaamse regering overweegt voor de landbouw, dreigen voor juridische problemen te zorgen. Daarvoor waarschuwen Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu op basis van een gelekte onderhandelingsnota. Onder andere het voorstel om landbouwgebied niet langer om te zetten in natuurgebied, zou in strijd met de grondwet kunnen zijn. "Deze nota lost geen problemen op voor de landbouwers, maar zadelt hen op met nieuwe."

In een open brief geven 32 bedrijven ‘een sterk, positief signaal ter ondersteuning van een ambitieus klimaatbeleid in lijn met de klimaatwetenschap’. Ze roepen alle actoren op net als hen wetenschappelijke klimaatdoelen voorop te stellen én te behalen.

De komst van een uitheemse mier leidt tot de toename van het aantal zebra’s op de Afrikaanse savanne en brengt zo de leeuwenpopulatie in gevaar. Dat is de hypothese achter een even fascinerend als alarmerend voorbeeld van een ecologische kettingreactie die een invasieve exoot in gang kan zetten.

Stel je eens voor, een toekomst waarin je laptop of smartphone opgeladen wordt met mierenzuur, gemaakt van gerecycleerde CO2. Het klinkt waarschijnlijk als iets uit een sciencefiction film. Toch wordt in deze opwindende tijd, vol wetenschappelijke vooruitgang, ijverig onderzoek gevoerd naar verschillende manieren om CO2 te hergebruiken en niet zomaar uit te stoten in onze atmosfeer.

Naar aanleiding van de start van het Belgisch Voorzitterschap van de Europese Unie, komen NGO’s, boer.in.nen en bezorgde burgers op 11 januari opnieuw op straat om hun ongenoegen te uiten over het Europese wetsvoorstel over nieuwe ggo’s. Om 15 uur verzamelen ze op het Luxemburgplein in Brussel. Ze vragen aan federaal landbouwminister David Clarinval en zijn Belgische collega’s om hun rol als voorzitter serieus te nemen en hun voet van het gaspedaal te nemen om te luisteren naar de talloze bezorgdheden van landbouwers, wetenschappers en burgers. “Een verregaande deregulering van deze nieuwe gentechnieken houdt te veel risico’s in voor mens, milieu en onze landbouwers”, aldus de organisaties.

Sommige planten bestuiven vaker zichzelf en produceren minder nectar als evolutionaire reactie op het instorten van insectenpopulaties. Slecht nieuws voor bestuivende insecten, die daardoor nog meer onderdruk komen te staan.

Witte of natuurlijke waterstof uit de bodem kan een onuitputtelijke bron van energie worden.

De afgelopen jaren werden er volop zonnepanelen geïnstalleerd. Maar na zo'n dertig jaar zijn die rijp voor de schroothoop, hoewel ze nog waardevolle grondstoffen bevatten. De recyclagetechnieken bevinden zich echter nog in een pril stadium.

In het Zoniënwoud bevindt zich een reservaat waar bomen sinds 1983 in alle rust oud en dik mogen worden. Elke boom die omvalt, elk dier dat sterft, blijft liggen. Dat is bijzonder, want eeuwenlang haalden mensen alles van vlees en hout uit het bos. We gingen praten met de oudste en dikste boom in het reservaat. Samen blikken we terug op veertig jaar Belgische bosgeschiedenis.

Peruaanse boeren blijken economisch niet beter te worden van ecolabels, ondanks hun nobele intenties. Toch betalen consumenten meestal meer voor producten met een ecolabel. Hoe komt dit?

Veertig jaar geleden was de klimaatopwarming vooral voor insiders een kwestie. Sinds het Akkoord van Parijs is ze meer op het voorplan gekomen. ‘Eindelijk’, zegt bioloog en klimaatblogger Sara Vicca. Een interview over extreem weer, de window of opportunity, en werken aan oplossingen.

Hoe krijgt de Green Deal waarmee de Europese Commissie de economie wil verduurzamen in de praktijk gestalte? Journalist Hans Wetzels trok voor MO* op onderzoek uit. In deze laatste aflevering: Griekenland, waar de energietransitie een verdienmodel dreigt te worden voor fossiele megabedrijven.

Je merkte het vast ook al in je eigen kleerkast: kledij gaat steeds minder lang mee. Samen met de prijs daalt ook de kwaliteit, en modetrends veranderen razendsnel. Sommige merken willen kwaliteitsvollere en duurzamere mode ontwerpen, maar hoe begin je daaraan?

Hoe krijgt de Green Deal waarmee de Europese Commissie de economie wil verduurzamen in de praktijk gestalte? Journalist Hans Wetzels trok voor MO* op onderzoek uit. In deze derde aflevering: Frankrijk, waar landbouwverduurzaming essentieel is voor de toekomst van het platteland.

In een Open Brief aan de Nederlandse en Belgische ministers van Landbouw en Volksgezondheid bekritiseren 158 Nederlandse en 132 Belgische wetenschappers de ernstige tekortkomingen in de risicobeoordeling van de onkruidverdelger glyfosaat door de Europese Commissie. Zij vragen een nieuwe beoordeling van de risico's van glyfosaat, zo meldt de Bond Beter Leefmilieu.

De Europese instellingen zijn 9 november bijeengekomen om een voorlopig akkoord te vinden over de tekst van de Europese natuurherstelwet. De Biodiversiteitscoalitie blijft met een gemengd gevoel achter. “We zijn blij dat het akkoord terug alle ecosystemen bevat die origineel in het wetsvoorstel waren opgenomen, maar de artikels zijn afgezwakt ten opzichte van het voorstel van de Europese Commissie en de positie van de Raad. Het is teleurstellend om te zien dat er veel uitzonderingen zijn opgenomen en dat de verplichtingen voor de lidstaten te flexibel zijn.”

Een schimmel of milieuramp kan een plantensoort plots op de rand van uitsterven brengen. Wetenschappers leggen diepgevroren back-upcollecties aan. Bij –196°C sturen ze de planten zelfs de eeuwigheid in.

Hoe maken we in de toekomst nog medicijnen, bouwmaterialen, textiel of verpakkingsmaterialen als we geen fossiele grondstoffen meer gebruiken? Er bestaan al veel alternatieven, maar die kunnen vaak nog niet gebruikt worden. Gelukkig kunnen slimme computerprogramma’s ons helpen.

Professor Saleemul Huq uit Bangladesh was een vaste waarde op elke klimaattop. Op 29 oktober overleed hij op 71-jarige leeftijd. Eos sprak hem onlangs nog over de kloof in wereldwijd klimaatonderzoek. ‘De literatuur is gekleurd.’

Volgens nieuw onderzoek van de Britse universiteiten van Surrey en Swansea is het haalbaar om relatief goedkope, lichte zonnepanelen te ontwikkelen die energie kunnen genereren in de ruimte.

De landbouw moet dringend minder plastics gaan gebruiken, stellen wetenschappers in het vakblad “Nature”. Zo kunnen we voorkomen dat microplastics en giftige chemicaliën terechtkomen in de bodem, en ook in ons voedsel.

De hoeveelheid wolken is de laatste jaren flink afgenomen. Dat blijkt uit gegevens van het KMI in Ukkel. Dat zonnestralen ons land daardoor beter bereiken lijkt goed nieuws, maar het baart wetenschappers zorgen.