Focus Climat

Stijn Vercruysse: "Akkoord is geen grote vooruitgang, maar ook geen stilstand"

"We weten dat sommigen van jullie grotere ambities hadden." COP-voorzitter André Corrêa do Lago drukte het tijdens de slotmeeting nog zachtjes uit. De klimaatconferentie in Brazilië, die heel ambitieus was begonnen en de COP van de waarheid werd genoemd, heeft al bij al een zwakke slottekst opgeleverd. Wat moeten we onthouden van deze COP30?

In Brazilië is de klimaatconferentie afgelopen. Er is een akkoord gevonden, zij het zonder een concreet plan om het gebruik van fossiele brandstoffen te beëindigen. Volg alle nieuws over de klimaatconferentie in Belém in Brazilië in deze blog.

Géén stappenplan om het gebruik van fossiele brandstoffen af te bouwen, en geen stappenplan tegen ontbossing. Wél meer geld voor kwetsbare landen om zich beter te wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverandering. Er klonk applaus toen de slotverklaring van de 30e VN-klimaatconferentie werd aangenomen, want COP30 is dan toch afgesloten met een akkoord. Maar er is ook veel ontgoocheling, want het slotakkoord is al bij al zwak. Dit staat er (niet) in.

De vooruitgang die door directe diplomatie op een VN-klimaattop kan worden gemaakt, weegt vele keren zwaarder door dan de uitstoot die de verplaatsingen naar zo'n COP veroorzaken. Dat blijkt uit een analyse van wat er na het klimaatakkoord van Parijs is verschoven op klimaatvlak. "Er is ruimte om het aantal deelnemers te verkleinen, maar het blijft belangrijk om er fysiek aanwezig te zijn, dit gaat om diplomatie."

De vraag naar aircotoestellen gaat tegen 2050 verdrievoudigen als de huidige trends zich doorzetten. Dat blijkt uit de studie 'Global Cooling Watch 2025', die op de klimaattop in Brazilië is voorgesteld. De stijging kan tot miljarden tonnen extra broeikasgassen leiden, waarschuwt de VN, tenzij we het slim aanpakken.

De Amerikaanse president Donald Trump wil zo snel mogelijk uit het klimaatakkoord van Parijs stappen, en meer inzetten op fossiele brandstoffen. Ze gaan ook niet meer bijdragen aan klimaatfinanciering. Duizenden klimaatprojecten zijn gesneuveld. In het Afrikaanse Malawi hielpen ze met het herbebossen, want ontbossing is daar een gigantisch probleem. Dat project is van de ene op de andere dag gestopt.

Het afbouwen van de uitstoot, geld aan arme landen en tropische bossen. Daarover gaan zowat 200 landen het hebben op de jaarlijkse VN-klimaatconferentie in Belém, Brazilië. Makkelijk worden de onderhandelingen niet. Wordt dit de "COP van de actie", zoals gastheer Brazilië hoopt?

Honderden mensen zijn de straat op gegaan in New Delhi om te protesteren tegen de toenemende luchtvervuiling. De demonstranten eisen overheidsmaatregelen nu de luchtvervuiling in de Indiase hoofdstad en omliggende steden verder de pan uit swingt. Het was het eerste grote protest in een lange tijd.

Op de VN-klimaatconferentie probeert de Braziliaanse president Luiz Inácio "Lula" da Silva zichzelf te presenteren als een nieuwe klimaatleider. Maar in zijn thuisland zoekt hij een wankel evenwicht tussen ecologie en economie. Onder Lula wordt er veel minder Amazonewoud ontbost, maar wil Brazilië wel veel meer olie oppompen. Zelf ziet de president daar geen probleem in.

Terwijl in Brazilië volop wordt onderhandeld over een nieuw klimaatakkoord, probeert in eigen land Elise Descheemaeker (26) op haar manier haar steentje bij te dragen. Ze woont in 1 van de 3 Vlaamse ecodorpen, een gemeenschap die grotendeels zelfvoorzienend is. Het is haar manier om om te gaan met klimaatangst.

Op de openingsdag van de VN-klimaatconferentie heeft gastheer Lula da Silva, de Braziliaanse president, zijn langverwachte fonds voor tropische bossen voorgesteld. Wat is de bedoeling van dat fonds, wie gaat er geld in stoppen en waarom is er concurrentie?

Eigenlijk begint de VN-klimaatconferentie pas maandag, maar vandaag geven de wereldleiders al de officieuze aftrap met een resem speeches. Dit jaar gaat de COP, de 30e alweer, door in de Braziliaanse stad Belém. Maar wat is zon klimaatconferentie precies? Wat wordt er besproken? En hebben de klimaatconferenties nog wel een toekomst?

Op een nieuwe VN-klimaatconferentie bespreekt de wereld over een kleine week hoe we de klimaatverstoring willen aanpakken. Maar de nieuwe klimaatplannen die de deelnemende landen willen voorstellen in Brazilië, drukken de verwachte opwarming amper. Dat blijkt uit een doorlichting van de Verenigde Naties. Die roepen op om meer te doen. "Dit is het moment om all-in te gaan."

De uitstoot van broeikasgassen in België daalt, maar onvoldoende om in 2050 klimaatneutraal te kunnen zijn. Dat blijkt uit de tweede editie van de federale 'Klimaattransitiebarometer'. "Ondanks de bemoedigende evolutie van sommige indicatoren blijft België nog ver verwijderd van zijn koolstofarme traject op lange termijn", luidt het. Voor transport gaat het zelfs de verkeerde richting uit, net als voor landgebruik.

Dankzij het klimaatakkoord van Parijs stevent onze planeet niet meer af op 4 graden opwarming, maar op 2,6 graden extra. Concreet kunnen we daarmee gemiddeld 57 extreem warme dagen per jaar vermijden. Dat hebben klimaatspecialisten van World Weather Attribution en Climate Central berekend. "Dankzij Parijs en de jaren daarna hebben we een worstcasescenario kunnen vermijden", zegt VUB-professor Wim Thiery. "Klimaattoppen hebben wel degelijk hun nut."

Windsnelheden tot 300 km/u, mogelijk evenveel regen als in een heel jaar in België en een vloedgolf tot 4 meter hoog vanuit de zee: orkaan Melissa heeft net Jamaica bereikt als een orkaan van de hoogste categorie 5. De gevolgen voor Jamaica zullen sowieso desastreus zijn. Hoe uitzonderlijk is Melissa, en wat is het verband met de klimaatverandering? "Het is nog maar het 2e jaar ooit met 3 orkanen van categorie 5."

Onze dierentuinen zitten met een probleem: ze hebben te veel dieren. Door kweekprogramma's zadelen ze zichzelf ook op met dieren die ze niet meer kunnen gebruiken. Als het goed gaat, belanden die in een andere zoo waar ze wel welkom zijn. Maar als dat geen optie is, moeten ze afgezonderd worden, of zelfs afgemaakt.

Je verzetten tegen houtkap in tropisch regenwoud is niet meer van deze tijd. Dat vindt Jaap van de Waarde, die voor WWF het Congobekken helpt beschermen. De lokale bevolking heeft het recht om zich te ontwikkelen, maar moet dat op een duurzame manier kunnen doen. Als Europese consument kan je dat steunen door hout of chocolade met een certificaat te kopen.

In Gaza is het milieu na 2 jaar oorlog zo vervuild en vernietigd dat landbouw amper nog mogelijk is. Akkers zijn beschadigd of vernield, de bodem en het water zijn verontreinigd met chemicaliën en zware metalen en hele ecosystemen zijn verwoest. Dat bedreigt het voortbestaan van mens en dier in Gaza, waarschuwen verschillende onderzoeksinstellingen en organisaties.