Opvolging

De temperatuur van het zeewater is nu zo warm dat koralen op grote schaal afsterven. Daarmee heeft de wereld een eerste ‘omslagpunt bereikt’, waarschuwen 160 klimaatwetenschappers in een gezamenlijk rapport.

Tijdens de mariene hittegolven van 2023 heeft de wereldoceaan zo'n 10 procent minder CO2 opgenomen - bijna een miljard ton - dan normaal gezien te verwachten was, bijna de helft van de jaarlijkse uitstoot van de hele Europese Unie. Het is geen goed nieuws in tijden van een opwarmende planeet en opwarmend zeewater, maar er is een lichtpuntje: de daling is kleiner dan gevreesd, zo blijkt uit een nieuwe internationale studie waaraan ook het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) meewerkte.

Het zeewater rond Antarctica werd het afgelopen decennium steeds zouter, blijkt uit een nieuwe studie. Hoe dat kan, kunnen de onderzoekers nog niet verklaren. Wat betekent dit voor het klimaatprobleem?

Het water van de Middellandse Zee is nu al even warm als normaal aan het einde van de zomer. Daardoor stijgt de kans op hevige stormen in het najaar. Dat zegt klimaatwetenschapper Niels Souverijns. "In Valencia vrezen ze nu al voor een nieuwe waterbom. De omstandigheden zijn er ideaal voor."

Het hevige noodweer in Spanje wordt zowel veroorzaakt door een weerblokkade in de regio, als door het uitzonderlijk warme zeewater van de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee. Dat legt weerman Bram Verbruggen uit, nu al minstens 50 mensen zijn omgekomen bij plotse overstromingen in het land. "Door de klimaatverstoring zien we steeds vaker weerblokkades zoals deze."

Al sinds gisteren stort cycloon Boris regen uit boven Centraal- en Oost-Europa, en er wordt pas morgen een beetje beterschap verwacht. Dat de neerslagzone zo lang blijft hangen, heeft verschillende oorzaken. De afzwakkende straalstroom, het abnormaal warme zeewater, een lagedrukgebied en de bergen veroorzaken samen de 'perfecte storm'.

Stijgende zeewatertemperaturen zijn goed nieuws voor kwallen, die zich steeds verder gaan kunnen verspreiden. Vooral in noordelijke wateren, zoals in de Noordelijke IJszee, kunnen ze stevig oprukken, melden onderzoekers van het Alfred Wegener Instituut in een nieuwe studie. Dat kan dan weer grote gevolgen hebben voor de hele voedselketen daar en voor de visbestanden, waarschuwen ze.

Als de temperatuur van het zeewater te hoog wordt, verbleekt het koraal. En dat heeft ernstige gevolgen, schrijft oceanograaf Jan Stel.

Vissen en ongewervelde dieren ondervinden veel meer last van warmer en zuurder zeewater dan tot nog toe bekend was, blijkt uit nieuw Nederlands onderzoek dat gepubliceerd is in het vakblad Nature.

Door de klimaatverandering nemen de visbestanden verder af. Daardoor zullen arme landen minder toegang hebben tot vis, een relatief goedkope bron van gezonde voeding. Een hervorming van de visserij dringt zich op, schrijven biologen Stefanie Colombo en Aaron MacNeil.

Voor het Nigeriaanse kuststadje Ayetoro dreigt de totale vernieling door de stijgende zeespiegel én door olievervuiling. De inwoners zijn radeloos en vragen tevergeefs om hulp, van eender wie. Want oplossingen zijn er. ‘Ik smeek God om hier een einde aan te maken.’

De zeestromen die mee ons klimaat reguleren, dreigen stil te vallen. De opwarming van het zeewater bedreigt het vermogen van de oceaan om koolstofdioxide uit de lucht te halen, waardoor de klimaatcrisis nog zal versnellen.

Omdat de zon niet altijd schijnt en er niet steeds wind is, is een van de belangrijkste vraagstukken voor de komende energietransitie het kunnen bufferen van opgewekte groene energie. Zopas is op dat vlak een doorbraak gerealiseerd in China door de productie van waterstof uit zeewater.

Het zeewater stijgt en slokt ook de Nijldelta in Egypte steeds meer op. Daardoor grijpt het land naar zanddijken om de Middellandse Zee tegen te houden. Egypte, gastland van de volgende VN-klimaattop, hoopt zo de lokale bevolking én de Egyptische graanschuur te beschermen tegen het stijgende water.