Veille 2.1

Elk jaar sterven meer dan een miljoen mensen door een kortdurende blootstelling aan luchtvervuiling, zegt onderzoek in het medisch tijdschrift The Lancet. Minstens twee derde van die overlijdens zijn te betreuren in Azië.

De Europese luchtkwaliteit is er in de voorbije twee decennia duidelijk op vooruitgegaan. Toch ademen nog altijd ruim vier op de vijf Europeanen vuile lucht in, blijkt uit onderzoek in het vakblad Nature.

De Nederlandse luchthaven van Schiphol, een van de vijf grootste in Europa, heeft laten onderzoeken hoe de CO2-uitstoot in de luchtvaart kan worden teruggedrongen. Het rapport, dat maatregelen voorstelt zoals een wereldwijde tax op kerosine, is gepubliceerd op de website van de luchthaven.

Microplastics stapelen zich op in de Vlaamse kustwateren, zeehavens en estuaria, blijkt uit grootschalig onderzoek door het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ). Op twintig locaties werden honderden stalen genomen, en die bevatten allemaal plastic.

De klimaatverandering vormt een steeds grotere bedreiging voor het vermogen van bossen om CO2 uit de lucht te halen, blijkt uit nieuw Amerikaans onderzoek.

Nieuw Amerikaans onderzoek heeft uitgewezen dat een literfles mineraalwater tot 240.000 kleine plasticdeeltjes kan bevatten. Dat is tien tot honderd keer meer dan tot nog toe werd gedacht.

Blootstelling aan PFAS heeft een negatieve invloed op de botontwikkeling bij adolescenten en jongvolwassenen, blijkt uit onderzoek in de VS.

Professor Saleemul Huq uit Bangladesh was een vaste waarde op elke klimaattop. Op 29 oktober overleed hij op 71-jarige leeftijd. Eos sprak hem onlangs nog over de kloof in wereldwijd klimaatonderzoek. ‘De literatuur is gekleurd.’

Volgens nieuw onderzoek van de Britse universiteiten van Surrey en Swansea is het haalbaar om relatief goedkope, lichte zonnepanelen te ontwikkelen die energie kunnen genereren in de ruimte.

De Europese hopteelt krijgt het moeilijker in een opwarmend klimaat, stelt onderzoek in Nature. Niet alleen daalt de oogst, ook de typische smaak komt in het gedrang.

Regenwormen blijken een onderschatte rol te spelen in de mondiale voedselvoorziening. Ze dragen elk jaar bij aan de productie van 140 miljoen ton voedsel, stelt onderzoek in Nature.

Uit onderzoek onder mensen tussen 16 en 30 jaar blijkt dat driekwart zich zorgen maakt over het klimaat. 20 procent voelt regelmatig klimaatstress.

Maar liefst 98 procent van de Europeanen leeft in een gebied met een schadelijke luchtkwaliteit. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van de Britse krant The Guardian.

Patiënten met borst-, eierstok-, huid- en baarmoederkanker blijken opvallend hogere niveaus van bepaalde chemicaliën in hun lichaam te hebben. Een grootschalig onderzoek in de VS vindt een “duidelijk verband” met stoffen als PFAS en Bisphenol A.

De blootstelling van de Europeanen aan de chemische stof bisphenol A ligt veel te hoog en vormt een gezondheidsrisico voor miljoenen mensen. Dat blijkt uit onderzoek van het Europees Milieuagentschap (EEA).

De schoolstakingen van Greta Thunberg en haar volgelingen hebben een tastbare indruk gemaakt op het consumentengedrag. Uit onderzoek in Zwitserland blijkt dat bijna een op drie zijn gedrag heeft veranderd.

Glyfosaat, de werkzame stof in verschillende bestrijdingsmiddelen, is overal: het is al aangetroffen in menselijke urine, huisstof en de bodem. Uit nieuw onderzoek van Pan Europe en de Europese Groenen blijkt dat de stof en zijn metaboliet AMPA ook terug te vinden is in de waterlopen van elf van de twaalf onderzochte lidstaten …

Zowel de hoeveelheid als de diversiteit van insecten neemt af in West-Europa. Dat besluiten wetenschappers die 82 eerder gepubliceerde studies over loopkevers en vlinders vergeleken. Menselijke activiteiten, landbouw, verstedelijking en klimaatverandering zijn de drijvende kracht achter het verlies.

Na verschillende terreinbezoeken aan plantages in Liberia en Kameroen, hebben onderzoekers aantijgingen bevestigd van seksuele intimidatie, oneigenlijk grondgebruik en oneerlijke wervingspraktijken aan het adres van het Belgisch-Luxemburgs palmoliebedrijf Socfin.

Jaarlijks dreigt meer dan 122 miljard dollar aan economische activiteit verloren te gaan als extreem weer de werking van havens verstoort. Onderzoek door de Universiteit van Oxford spreekt van een grote impact op de internationale handel.

Kunnen vleesvervangers een oplossing zijn voor noodlijdende boeren, de klimaatverandering én problemen met de volksgezondheid? Denemarken trok 168 miljoen euro uit voor onderzoek naar vleesvervangers en premies voor boeren die plantaardige eiwitten produceren. ‘Een win-winsituatie voor iedereen.’

De helft van alle kinderen in Europa en Centraal-Azië wordt steeds vaker blootgesteld aan hittegolven, het dubbele van het wereldwijde gemiddelde. Dat blijkt uit een onderzoek van Unicef in vijftig landen.

Reizen met de trein is in Europa gemiddeld twee keer duurder dan vliegen, blijkt uit onderzoek door Greenpeace. Op sommige routes en bij last-minute boekingen kan het prijsverschil nog veel groter zijn, en dat heeft veel met het beleid te maken.

Stoppen met plastic: veel bedrijven beloven het, maar nog meer bedrijven vermijden het. De ngo Surfrider Foundation Europe brengt in kaart welke strategieën ze toepassen om plastic te blijven gebruiken.

Het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen en Jan De Nul Group onderzoeken de milieu-impact van drijvende zonnepanelen op zee. Ook Nederland gaat 2,8 miljoen euro investeren in onderzoek naar het potentieel van drijvende zonnepanelen.

Elke dag verliezen we in Vlaanderen meer dan een voetbalveld aan bos. Dat is veel, zeker als je weet dat Vlaanderen al een van de meest bosarme regio’s van Europa is. Om daar verandering in te brengen, hebben we samen met BOS+ de ontbossing in Vlaanderen in kaart gebracht in een nieuw rapport: ‘Ontbossing in Vlaanderen: onze bossen op wandel.’ Het onderzoek toont dat onze bestaande bossen verdwijnen aan een alarmerend hoog tempo. Hier delen we de belangrijkste bevindingen.

De beweging voor Klimaat en Sociale Rechtvaardigheid Climaxi organiseert bloedonderzoek naar sporen van PFAS in samenwerking met lokale buurtcomité's. Daarmee toont ze het gebrek aan inzet en initiatief van het Departement Gezondheid en Welzijn van de Vlaamse overheid aan. In plaats van mee te werken mobiliseert deze overheidsdienst om het initiatief te boycotten.

Schimmels zijn veel belangrijker voor het klimaat dan gedacht, blijkt uit nieuw wetenschappelijk onderzoek. Ze slaan een derde van de jaarlijkse wereldwijde CO2-uitstoot op en verdienen daardoor veel meer aandacht, zeggen wetenschappers.

Microplastics in de lucht vormen een grotere bedreiging voor de menselijke gezondheid dan eerder gedacht, stelt nieuw onderzoek. Elk uur ademen we gemiddeld 16,2 deeltjes microplastics in - dat komt overeen met de grootte van een hele kredietkaart per week.

Tegen het einde van deze eeuw zal het aantal boerderijen in de wereld met de helft gekrompen zijn, stelt onderzoek in het wetenschappelijk tijdschrift Nature. De overblijvende bedrijven worden steeds groter, en dat vormt risico’s voor de biodiversiteit en onze voedselsystemen.

Het Amazoneregenwoud is de ultieme wildernis. Hier heerst de natuur, groots en meedogenloos, in al haar glorie. Dit was en is geen plaats voor landbouw of voor de mens, op een handvol jagers en verzamelaars na. Of toch? Recent archeologisch onderzoek heeft dit beeld volledig op zijn kop gezet.

Op dagen met meer luchtvervuiling stijgt het aantal zelfdodingen. Luchtvervuiling veroorzaakt schade aan longen en bloedvaten; fijn stof tast zelfs direct de hersenen aan. Een Canadees onderzoek voegt aan de bekende gevolgen nog een dodelijk gevolg toe: samen met de luchtverontreiniging neemt ook het aantal zelfdodingen toe. De wetenschappers namen de suïcidecijfers in Canada tussen 2002 en 2015 onder de loep en legden die naast de waarden van het dichtstbijzijnde meetstation voor stikstofdioxide, fijn stof en ozon. Een kortstondige toename van die waarden kon in verband worden gebracht met een verhoogd risico op zelfdoding. Het verband was het sterkst voor ozon.

De snel groeiende productie van olie en gas in de de VS eist een zware tol van de volksgezondheid. Nieuw onderzoek spreekt van een jaarlijkse rekening van 77 miljard dollar.

Een nieuw onderzoek van Oxfam België brengt ernstige mensenrechtenschendingen aan het licht in de Belgische toeleveringsketen van bio-ethanol uit Braziliaans en Peruaans suikerriet. ‘Ondanks duidelijk bewijs blijft België mensenrechten schenden door de import van biobrandstoffen.’

Het aantal vluchten met privéjets is vorig jaar in Europa met 64% gestegen. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van Greenpeace. De totale CO2-uitstoot van de vluchten is meer dan verdubbeld.

Het aantal privéjetvluchten in Europa is vorig jaar met 64 procent gestegen, blijkt uit onderzoek in opdracht van Greenpeace. De totale CO2-uitstoot van de vluchten is meer dan verdubbeld.

Rook uit bosbranden is nefast voor de ozonlaag, blijkt uit onderzoek in Nature. De enorme bosbranden in Australië in 2020 hebben het gat boven Antarctica met 10 procent doen groeien.

Volgens nieuw onderzoek zal het verbruik van plastics in de G20-landen verdubbelen tegen 2050. Gezien de enorme milieu-impact moet dat absoluut vermeden worden, zeggen experts.

Een temperatuurstijging van 1 graad Celsius kan leiden tot een vertienvoudiging van migratie. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Oxford, waarin de effecten van conflict, weer en droogte op gedwongen migratie zijn bestudeerd.

Ook op de grens van Kruisem, Zulte en Waregem ligt een PFAS-bom begraven. Na wat aandringen kreeg vzw Climaxi het bodemonderzoek van het oud-stort aan de Meirestraat in handen. Daaruit blijkt dat de saneringsnormen voor grondwater tot 17 maal overschreven worden en er opnieuw (zoals in Ronse) een combinatie is met zware metalen en andere giftige stoffen. Climaxi vindt dat het onderzoek vol gaten zit en eist dringende opheldering. Bijkomend probleem: het stort werd overdekt door een betonplaat op 4500 palen (die het oud stort doorboren) en een industriële opslagplaats.

Slechts één graad opwarming kan al ingrijpende gevolgen hebben voor diersoorten, blijkt uit nieuw onderzoek van de Technische-natuurwetenschappelijke Universiteit van Noorwegen. De onderzoekers bepaalden de klimaatimpact op diersoorten door collecties van natuurhistorische musea te analyseren.

Gekweekte kelp, een zeewier, kan helpen om stikstofverontreiniging in kustwateren aan te pakken. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Universiteit van Alaska Fairbanks.

Een sterke toename van stof uit zandstormen in de atmosfeer in de voorbije eeuw heeft de echte omvang van de klimaatverandering voor een deel gemaskeerd. Nieuw onderzoek spreekt van een effect tot 8 procent.

Jaarlijks belanden miljoenen kerstbomen rond deze periode op het stort. Uit nieuw onderzoek blijkt echter dat uit dennennaalden van afgedankte kerstbomen een vloeistof kan worden gewonnen die kan dienen als waterstofdrager en grondstof voor andere producten.

Belgische wetenschappers onderzochten of straling van onder meer wifi en mobiele telefoons echt klachten als hoofdpijn en slapeloosheid kunnen veroorzaken. Net als in eerdere studies konden ook zij geen enkel aantoonbaar verband vinden.

De Chileense milieurechtbank onderzoekt de impact van de duizenden ton afgedankte kleding die jaarlijks gedumpt wordt in de Atacamawoestijn. De impact op het ecosysteem is zo groot dat advocaten in de zaak spreken over “nalatigheid en schuldig verzuim”.

Langdurige temperatuurstijgingen en regenval vergroten de kans op conflicten - ook buiten het direct getroffen gebied. Dat blijkt uit nieuw onderzoek uit Italië en Spanje.

Experts van de Verenigde Naties roepen op om onconventionele waterbronnen – zoals ijsbergen en mist – aan te boren, nu water door de klimaatverandering steeds meer schaars wordt.

Droge bodems versterken droogtes, dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Gent. Omdat uit droge bodems amper nog water verdampt, komt elders minder neerslag voor. ‘Als we nu niet handelen, zullen dit soort interacties verergeren.’

Het doel van het klimaatakkoord van Parijs om de opwarming van de aarde deze eeuw tot 2 graden te beperken, is nog altijd binnen bereik volgens een nieuwe Amerikaanse studie. De meest apocalyptische scenario’s zijn minder aannemelijk geworden, stellen de onderzoekers.

Een Europees team van wetenschappers is erin geslaagd om vijf seconden lang met kernfusie een recordhoeveelheid energie op te wekken. Is dit de definitieve doorbraak van de veelbelovende energiebron? "Het is een belangrijke stap", zegt kernfysicus Jef Ongena van de Koninklijke Militaire School die deelnam aan het experiment. Wanneer levert de eerste kernfusiereactor stroom aan het net? Daarop is het nog wel even wachten.

Bijna 150 wetenschappers van over de hele wereld schatten op basis van de grootste bosdatabase ooit dat er ongeveer 73.000 boomsoorten op aarde zijn, waaronder zo’n 9200 soorten die nog niet zijn ontdekt. Die laatste groep verdient ook onze bescherming, zeggen de onderzoekers.

De snel groeiende cocktail van chemische stoffen bedreigt de stabiliteit van de ecosystemen waar de mensheid van afhangt, waarschuwen onderzoekers. De jaarlijkse productie en uitstoot van de door mensen gemaakte stoffen stijgt sneller dan wereldwijd beleid kan bijhouden.

Stormen en hevig onweer komen dubbel zo vaak voor als 30 jaar geleden in sommige snelgroeiende West-Afrikaanse kuststeden. Nieuw onderzoek linkt dat voor het eerst aan de lokale ontbossing.

Het dalende geboortecijfer in geïndustrialiseerde landen hangt samen met onze blootstelling aan chemische stoffen, waarschuwt Deens onderzoek in vakblad Nature. Zwangere vrouwen en jonge kinderen zouden veel beter beschermd moeten worden tegen hormoonverstorende stoffen.

‘Het is tijd om af te stappen van onze fixatie op economische groei als leidende indicator van het succes van een samenleving’, zeggen Amerikaanse onderzoekers. Volgens hen is er immers een grote kans dat we deze eeuw afstevenen op een langdurige daling van groei – en landen zullen zich daar goed op moeten voorbereiden.