Veille 2.1

April was de elfde maand op rij met de warmste temperaturen die ooit zijn gemeten voor de tijd van het jaar. Dat meldt de Europese klimaatdienst Copernicus.

Vliegen is slecht voor het milieu, maar hoe groot de schade per land precies is, is bijzonder moeilijk te berekenen. Tenzij je er big data bij neemt, dachten Noorse wetenschappers.

Brits premier Rishi Sunak wil olie- en gasexploratie toelaten op locaties die eigenlijk al waren toegewezen aan offshore windenergieprojecten. ‘Een politiek spel met het klimaat’, zeggen critici in de Britse krant The Guardian.

De afgelopen vijftien jaar zijn minstens 749 journalisten en media aangevallen die nieuws over milieu en klimaat brachten. Tegelijk is de online desinformatie dramatisch toegenomen, blijkt uit een VN-rapport op de Werelddag van de Persvrijheid.

VN-klimaatbaas Simon Stiell hoopt dat de volgende klimaattoppen het met veel minder bezoekers kunnen stellen. De laatste top in Dubai was een recordeditie met bijna 84.000 deelnemers.

Steeds meer overheden gooien de internationale rechtsorde overboord en artificiële intelligentie biedt een vruchtbare bodem voor racisme, discriminatie en verdeeldheid. Dat zijn de voornaamste conclusies uit het jaarrapport van Amnesty International.

Toendra’s ondergaan veranderingen door de opwarming van de aarde. De mos- en grasrijke gebieden zijn traditioneel een belangrijke koolstofput, maar ze veranderen mogelijk in een bron van CO2-uitstoot, waarschuwt nieuw onderzoek in het vakblad Nature.

Groene elektriciteit heeft de wereldeconomie in 2023 een boost van 10 procent gegeven. Dit komt door de investeringen in de productie van schone energie en de verkoop van elektrische auto’s zeggen analisten van het Internationaal Energieagentschap (IEA).

Bepaalde pesticiden die verboden zijn in de Europese Unie (EU) worden toch nog uitgevoerd naar andere continenten. Een stop van die export zal geen negatieve invloed hebben op de economie in Europa. Tot die conclusie komt een rapport in opdracht van een coalitie van middenveldorganisaties.

Europese lagekostenmaatschappijen als Ryanair en Wizz Air vervuilden in 2023 meer dan ooit. Ze stoten nu aanzienlijk meer uit dan tijdens de piek voor de coronapandemie.

De helft van de 75 meest kwetsbare landen ter wereld ziet de kloof met rijke landen opnieuw groeien, blijkt uit een nieuw rapport van de Wereldbank. Nochtans beschikken de landen vaak over een jonge bevolking, grote natuurlijke rijkdommen en een groot potentieel aan energie.

Milieuorganisaties vrezen dat de aandacht voor de klimaatcrisis in Europa helemaal is weggeëbd. Een gelekte nota van de Europese Raad toont vooral de militaire ambities aan. ‘Maar je kunt een bosbrand of overstroming niet neerschieten en bombarderen.’

Katoenen kleding van Zara en H&M blijkt gelinkt aan illegale houtkap in Brazilië. De Britse milieuorganisatie Earthsight kon bijna een miljoen ton grondstoffen volgen van de Braziliaanse Cerrado tot de Aziatische kledingfabrieken waar katoenen T-shirts voor beide merken in elkaar worden gestikt.

Vissen en ongewervelde dieren ondervinden veel meer last van warmer en zuurder zeewater dan tot nog toe bekend was, blijkt uit nieuw Nederlands onderzoek dat gepubliceerd is in het vakblad Nature.

Recent onderzoek van CSIRO, het nationale wetenschapsagentschap van Australië, en de Universiteit van Toronto in Canada schat dat tot 11 miljoen ton plastic afval op de bodem van de oceaan ligt.

Gezinnen gooiden in 2022 wereldwijd meer dan een miljard maaltijden per dag weg. Tegelijk zijn 783 miljoen mensen getroffen door honger en een derde van de wereldbevolking kampt met voedselonzekerheid. Voedselverspilling schaadt de wereldeconomie en bedreigt klimaat en milieu.

Als de wereld gezonder gaat eten, is dat een enorme boost voor de strijd tegen de klimaatverandering, blijkt uit Duits onderzoek. De impact is zo groot dat er minder ingrijpende reducties nodig zijn in het energie- of transportsysteem.

Meer dan 80 % van de Europese landbouwsteun gaat naar dierlijke producten, ondanks hun veel grotere klimaatimpact. Dat blijkt uit onderzoek in het vakblad Nature. Vooral de productie van veevoeder speelt een grote rol.

Er is dringend behoefte aan betere samenwerking om de gevolgen van de klimaatcrisis op drie belangrijke rivieren in Zuid-Azië te temperen, zeggen experts. De Brahmaputra, de Indus en de Ganges bieden voedsel en water aan bijna een miljard mensen.

Gezinnen gooiden in 2022 wereldwijd meer dan 1 miljard maaltijden per dag weg. Tegelijk zijn 783 miljoen mensen getroffen door honger en een derde van de wereldbevolking kampt met voedselonzekerheid. Deze verspilling is schadelijk voor mens en milieu, zegt het VN-milieuagentschap.

Laaggelegen wijnregio’s in Spanje, Italien Californië zullen tegen het einde van deze eeuw niet meer leefbaar zijn, blijkt uit onderzoek van verschillende Franse instituten. Maar nieuwe regio’s worden geschikt, waaronder België, Nederland en zelfs Denemarken.

De klimaatimpact van de luchtvaart wordt sterk onderschat, zegt een nieuwe studie in opdracht van Bond Beter Leefmilieu (BBL). ‘Terwijl we van andere sectoren grote klimaatinspanningen verwachten, krijgt de luchtvaart vrij spel om te blijven uitstoten: dat is onrechtvaardig en contraproductief’.

Het klimaatagentschap van de VN wordt geconfronteerd met ‘ernstige financiële uitdagingen’. Regeringen stellen niet voldoende middelen ter beschikking, terwijl de takenlast van het agentschap voortdurend groeit.

Voedzame stoffen in kleine visjes zoals ansjovis of sardines gaan grotendeels verloren als ze eindigen als voer voor kweekzalm. ‘Het is veel slimmer en duurzamer om deze vissoorten rechtsreeks te eten’, zeggen wetenschappers in het vakblad Nature.

De transportsector vergroent veel trager dan de rest van de Europese economie. Zonder ingrepen kan de sector tegen 2030 zelfs verantwoordelijk zijn voor bijna de helft van de hele Europese uitstoot. ‘Europa moet zijn transportprobleem ernstig nemen.’

Als de hele wereld zou consumeren zoals de Belgen, zouden de natuurlijke hulpbronnen nu zaterdag 23 maart al opgebruikt zijn. “Ons systeem loopt tegen de grenzen van de planeet aan”, zegt het WWF.

Elk jaar sterven meer dan een miljoen mensen door een kortdurende blootstelling aan luchtvervuiling, zegt onderzoek in het medisch tijdschrift The Lancet. Minstens twee derde van die overlijdens zijn te betreuren in Azië.

Deze week trekken de kiezers van de op drie na grootste uitstoter ter wereld opnieuw naar de stembus. Poetin kan rekenen op nog eens zes jaar aan de macht, en dat heeft ook gevolgen voor de wereldwijde strijd tegen de klimaatverandering.

De Europese luchtkwaliteit is er in de voorbije twee decennia duidelijk op vooruitgegaan. Toch ademen nog altijd ruim vier op de vijf Europeanen vuile lucht in, blijkt uit onderzoek in het vakblad Nature.

Een boer uit Henegouwen daagt TotalEnergies voor de rechter vanwege de impact van het bedrijf op de klimaatcrisis. Extreme weersomstandigheden hebben zijn boerderij aanzienlijke schade berokkend, zegt hij. Het is de eerste klimaatzaak tegen een multinational in België.

Vladimir Poutine a entériné, lundi 11 mars, la dénonciation de l’accord permettant depuis 1956 aux pêcheurs du Royaume-Uni d’opérer dans les eaux russes de la mer de Barents. Or, comme le pointe la presse, plusieurs centaines de milliers de tonnes de cabillaud ont été puisées par les Britanniques dans la région arctique l’an dernier.

Extreme droogte heeft de helft van de landbouwopbrengst in Zambia vernietigd. Oxfam luidt de alarmbel: 6 miljoen mensen staan op de rand van een humanitaire crisis.

Europese rivieren bevatten een mix van meer dan 500 schadelijke chemicaliën, blijkt uit Duits onderzoek. Die vormen vooral voor ongewervelde organismen een gevaar.

Europa is helemaal niet voldoende voorbereid op de extreme hitte, droogte, natuurbranden en overstromingen die in de volgende jaren zullen blijven toenemen. Dat zegt het Europese Milieuagentschap (EEA) in een nieuw rapport.

De skisector in de VS alleen al heeft de afgelopen twintig jaar meer dan vijf miljard dollar misgelopen door de klimaatverandering. Het is voor het eerst dat een studie zich buigt over de economische schade van de opwarming van de aarde voor de ski-industrie.

Textiel wordt op grote schaal vernietigd: zo’n 3,4 miljard T-shirts gaan jaarlijks de vuilbak in. Het merendeel zijn retourzendingen. Dat blijkt uit een nieuw rapport in opdracht van het Europees Milieuagentschap.

De hele mensheid profiteert van Antarctica en de oceaan die het continent omringt, schrijven Natalie Stoeckl en Rachel Baird, hoogleraren aan de Universiteit van Tasmanië. Een schatting van de economische waarde kan volgens hen een goede motivatie zijn voor de bescherming van dit unieke ecosysteem.

Tegen 2050 zal het stedelijke afval met twee derde groeien en de kost bijna verdubbelen, blijkt uit projecties van de VN. Een drastische vermindering van de afvalproductie dringt zich op, en daarmee kan geld verdiend worden.

Een duurzamer model voor de Braziliaanse Cerrado beschermt niet alleen de wereld tegen een voedselcrisis. Het kan de Braziliaanse economie ook 72 miljard dollar extra per jaar opleveren, zegt een rapport van het World Economic Forum.

De Europese verkoop van warmtepompen is vorig jaar licht gedaald na jaren van groei. De sector vraagt dat er snel een Europees actieplan komt. Zo niet komen niet alleen de klimaatdoelen in het gedrang, maar ook 3000 banen.

Het gebruik van chemicaliën met PFAS is in tien jaar tijd enorm toegenomen in de EU, waardoor consumenten ook via hun voeding steeds vaker blootgesteld worden aan PFAS. Dat blijkt uit onderzoek van groenten en fruit. België hoort bij de landen met de hoogste concentraties.

Nieuw onderzoek in het vakblad Nature Foods waarschuwt voor een toenemend tekort aan kalium in landbouwgrond. Dat vormt een ernstige bedreiging voor de wereldwijde voedselzekerheid.

Tegen het einde van deze eeuw kan er door verdwijnende mangrovebossen maar liefst 50.000 procent meer CO2 vrijkomen in de atmosfeer. Dat voorspelt een nieuwe Amerikaanse studie.

Vandaag start de zesde editie van de Milieuvergadering van de Verenigde Naties (UNEA) in Nairobi, Kenia. Wat is UNEA? Wat wordt er besproken en welke impact heeft het platform?

De nieuwe ultrarechtse president van Argentinië Javier Milei wil de kettingzaag zetten in de milieu- en klimaatregels van het land. Voorlopig komt hij van een kale reis thuis.

De Coca-Cola Company is opnieuw het meest gevonden merk op zwerfvuil overal ter wereld. Dat blijkt uit de analyse van meer dan een half miljoen stukken zwerfplastic in 41 landen.

Het Europese gas- en steenkoolverbruik kende vorig jaar een nooit eerder geziene daling. Dat heeft ook de uitstoot van de energiesector doen dalen, met bijna een vijfde. Energie uit wind en zon tekenen recordcijfers op.

De manier waarop de wereld voedsel produceert, moet helemaal op de schop. Dat is nodig om de klimaatcrisis tegen te gaan, de natuur te redden en meer mensen eten te kunnen geven, stelt een commissie van vooraanstaande wetenschappers en economen.

John Podesta stapt in de schoenen van VS-klimaatgezant John Kerry, die vorige maand zijn afscheid aankondigde. Wie is de man die de rol van Amerikaans klimaatambassadeur op zich neemt?

Bomen in warmere en drogere klimaten hebben meer moeite om CO2 op te slaan. ‘Ze “hoesten” eerder dan ze ademen’, stellen Amerikaanse onderzoekers, en worden zo minder dienstbaar als oplossing voor het klimaatprobleem.

Bossen met veel diversiteit in soorten blijken het best bestand tegen stormen en ander extreem weer. Dat toont Frans onderzoek in Europese wouden aan.

Artificiële intelligentie (AI) ontwikkelt zich in een razend tempo, waardoor ook druk op de grote techbedrijven groeit om de milieu- en klimaatimpact ervan aan te pakken. Want die is groot: AI vereist enorme hoeveelheden energie en water.

De Nederlandse luchthaven van Schiphol, een van de vijf grootste in Europa, heeft laten onderzoeken hoe de CO2-uitstoot in de luchtvaart kan worden teruggedrongen. Het rapport, dat maatregelen voorstelt zoals een wereldwijde tax op kerosine, is gepubliceerd op de website van de luchthaven.

Skiërs laten volop PFAS achter op skipistes. Boosdoener is de wax om ski’s of snowboards mee in te vetten.

Dilbeek krijgt het eerste coöperatieve bos in Vlaanderen. Het grote verschil met andere initiatieven: wie een aandeel koopt, kan niet alleen actief meehelpen maar blijft ook wettelijk mede-eigenaar van het bos.

Radicaal-rechtse partijen zijn op weg naar stevige winst bij de Europese verkiezingen, blijkt uit nieuwe projecties. Dat kan de balans in het Europees Parlement stevig doen verschuiven, met grote gevolgen voor de klimaatkoers en het buitenlandbeleid van de Unie.

Microplastics stapelen zich op in de Vlaamse kustwateren, zeehavens en estuaria, blijkt uit grootschalig onderzoek door het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ). Op twintig locaties werden honderden stalen genomen, en die bevatten allemaal plastic.

Het Nederlandse Milieudefensie is een proces gestart tegen grootbank ING, omdat die haar investeringsbeleid niet genoeg in lijn brengt met het Klimaatakkoord van Parijs. Eerder won de milieuorganisatie al een gelijkaardige zaak tegen Shell.

Een nieuwe studie berekende hoe snel de gletsjers in de Alpen zullen smelten op korte termijn. Zelfs als de opwarming van de aarde volledig zou stoppen, is meer dan een derde van het ijs er tegen 2050 verdwenen. Die conclusie zou mensen meer kunnen aanzetten tot actie.

Grootschalige installaties met zonnepanelen kunnen een zegen zijn voor bedreigde insectenpopulaties en de biodiversiteit, blijkt uit Amerikaans onderzoek. Zo kunnen ze ook de landbouw in de buurt een flinke duw in de rug geven.