La veille

Als we ons afvalwater beter en goedkoper kunnen zuiveren, dan zijn we beter gewapend tegen droogte. Bacteriën en andere microben kunnen daar een belangrijke rol in spelen. Eos-redacteur Ilse Boeren bezocht een microbenlab in Gent en vertelt in deze podcastaflevering alles over de mogelijkheden aan collega Liesbeth Gijsel.

De opwarming van de aarde doet meer dan ijskappen smelten. Wetenschappers waarschuwen: we staan aan de vooravond van een wereldwijde opmars van dodelijke schimmelinfecties.

IJs- en gletsjerexperten luiden de alarmbel omdat een belangrijke Amerikaanse databank met gegevens over het Noordpoolijs op een laag pitje wordt gezet. De overheidsdienst die daarvoor verantwoordelijk is, ziet door de besparingen van de regering-Trump geen andere mogelijkheid. "Een belangrijk verlies", zo oordelen Belgische glaciologen.

1 op de 2 geteste inwoners in Zwijndrecht, waar de 3M-fabriek staat, heeft een te hoog PFAS-gehalte in het lichaam. Dat blijkt uit het bloedonderzoek georganiseerd door de Vlaamse regering. Burgercollectief DARKWATER3M vindt dit al alarmerend. Bovendien zijn hier volgens hen nog oude normen gehanteerd en wekt de regering zo de indruk dat het de verontreiniging en de effecten op de volksgezondheid wil minimaliseren.

De Chinese president Xi Jinping heeft wereldleiders laten weten dat zijn land vol voor het Klimaatakkoord van Parijs blijft gaan. Er komt dit jaar nog een nieuw en ambitieuzer klimaatplan voor de hele Chinese economie - een groot contrast met het afbraakbeleid onder de Amerikaanse president Donald Trump.

De Chinese president Xi Jinping heeft wereldleiders laten weten dat zijn land vol voor het Klimaatakkoord van Parijs blijft gaan. Er komt dit jaar nog een nieuw en ambitieuzer klimaatplan voor de hele Chinese economie - een groot contrast met het afbraakbeleid onder de Amerikaanse president Donald Trump.

In december is het tien jaar geleden dat het Klimaatakkoord van Parijs werd gesloten. Christiana Figueres stond toen aan het hoofd van het VN-Klimaatverdrag en mag dat historische moment mee op haar palmares zetten. De wereld is de afgelopen tien jaar drastisch veranderd en klimaatbeleid zit, ondanks de ontelbare alarmsignalen, in het slop, maar Figueres blijft geloven in de mogelijkheid om het tij te keren, als een morele plicht.

Une "purge". C’est ainsi que nombre de scientifiques à travers le monde définissent la nouvelle politique de Donald Trump à l’égard du monde de la recherche. Début mars, un collectif dénonçait même dans le journal "Le Monde" une menace pour "l’un des piliers de la démocratie [américaine] : la liberté académique et scientifique" après les coupes budgétaires décidées par la nouvelle administration à la Maison Blanche. ... Face à ce constat, "une douche froide pour le monde académique américain" souligne Marius Gilbert, l’ULB veut se montrer solidaire évidemment, mais aussi concrètement mobiliser des moyens en proposant des postes disponibles. Comment ? En association avec son pendant flamand, la VUB, l’idée est de recruter 36 mandats postdoctoraux pour des chercheurs d’autres pays.

Om de tiende verjaardag van het klimaat­akkoord van Parijs (° 2015) te “vieren” bedacht Groot­ouders voor het Klimaat de campagne Klimaat­samen­spraak: “klimaat” omdat de klimaat­crisis een majeure bedreiging is voor het welzijn van onze nakome­lingen; “spraak” omdat er, hoewel (bijna) iedereen het probleem erkent, veel te weinig over gesproken wordt, en “samen” omdat we dat samen willen doen, in de eerste plaats met de senioren. We reiken daartoe de hand naar andere geledingen van onze samen­leving: ouderen­verenigingen, maar ook andere sociale organisaties en het brede middenveld.

In februari bereikte de hoeveelheid zee-ijs een historisch dieptepunt. Dat meldt de klimaatdienst van Copernicus, het Europese aardobservatieprogramma. Nooit eerder werd er zo weinig ijs gemeten rond de Noord- en Zuidpool. Het laagterecord kwam er tijdens de derde warmste februarimaand ooit gemeten.

In februari bereikte de hoeveelheid zee-ijs een historisch dieptepunt. Dat meldt de klimaatdienst van Copernicus, het Europese aardobservatieprogramma. Nooit eerder werd er zo weinig ijs gemeten rond de Noord- en Zuidpool. Het laagterecord kwam er tijdens de derde warmste februarimaand ooit gemeten.

Sinds 2000 hebben gletsjers elk jaar 273 miljard ton ijs verloren. De grootste verliezen waren voor de Alpen en de Pyreneeën. De totale hoeveelheid verloren ijs is gelijk aan het drinkwaterverbruik van de gehele wereldbevolking in 30 jaar tijd.

Tussen 2012 en 2023 hebben de kleinere gletsjers wereldwijd elk jaar gemiddeld 273 miljard ton ijs verloren. Dat blijkt uit een groot internationaal onderzoek op gletsjergebieden buiten Groenland en Antarctica. Het smeltproces verliep daarmee een derde sneller dan een decennium eerder. "Schokkend", zeggen de onderzoekers. Ze waarschuwen dat de drinkwatervoorziening in bijvoorbeeld Zuid-Amerika en Azië in gevaar komt.

Ook 65-plussers zullen meer betalen voor hun bus- en tramabonnement. Zelfs nog extra bovenop de indexering die ook voor de andere tickets geldt. Dat staat vast nu de Vlaamse regering officieel een beslissing heeft genomen over de verhoging van de tarieven van De Lijn. Voor ouderen met een verhoogde tegemoetkoming komt er wel een uitzondering.

Hier zijn we weer: een paar maanden verder, met een nieuwe federale regering in het zadel. Maar van een frisse wind in het klimaatbeleid is amper sprake. De retoriek is er wel: we lezen in het regeerakkoord dat het Akkoord van Parijs gerespecteerd zal worden, maar er staat geen beleid klaar om deze belofte waar te maken. Integendeel. De fossiele subsidiekraan blijft gul openstaan (€15 miljard per jaar), de elektrificatie van bedrijfswagens wordt uitgesteld en de vergroening van de fiscaliteit blijft uit. Op een paar sprokkels na, ja de BTW op warmtepompen wordt verlaagd en de regering zal een combiticket voor het openbaar vervoer invoeren, is het vruchteloos zoeken naar de broodnodige hervormingen om de uitstoot drastisch te verminderen en ons land fossielvrij en klimaatneutraal te maken.

De Groenlandse ijskap vertoont steeds meer en grotere barsten en dat kan leiden tot een domino-effect. ‘De klimaatverandering is de oorzaak’, stelt nieuw grootschalig onderzoek.

Extreem weer heeft in 2024 meer dan 240 miljoen leerlingen en studenten minstens tijdelijk zonder onderwijs gezet. Hittegolven, cyclonen en overstromingen troffen kinderen op alle continenten.

C’est un mot en 9 lettres qui fend le ciel bleu que la météo hivernale (certes froide) nous offre depuis quelques jours : "exécrable". On ne parle évidemment pas de la lumière, carburant essentiel de nos réserves en vitamine D, mais de ce qui ne se voit pas au premier coup d’œil : la qualité de l’air. Or, elle est "exécrable" donc dans les principales villes du pays.

De laatste update van de Rode Lijst met bedreigde diersoorten komt met een kras cijfer: maar liefst een kwart van de vissen, zoetwaterschaaldieren en waterinsecten zoals libellen is met uitsterven bedreigd.

De Europese ontbossingswet wordt een jaar uitgesteld. Dat staat vast nu ook het Parlement en de lidstaten daarover een akkoord hebben gesloten. Een belangrijke versoepeling van de wet waar de Europese Volkspartij voor gestreden heeft, haalt het evenwel niet. Er komt voorlopig geen uitzonderingslijst voor landen die niet aan de ontbossingswet hoeven te voldoen.

De gevolgen van de opwarmende aarde worden steeds tastbaarder en treffen steeds grotere groepen mensen. In toenemende mate worden bedrijven en overheden aangeklaagd voor hun rol in de klimaatverandering. Jozef Seghers, student aan de Universiteit Gent, schreef er een thesis over.

Als de wereld niet snel actie onderneemt, dan lopen de klimaatdoelen van Parijs groot gevaar. De wereld stevent momenteel af op 3,1 graden extra, als het allemaal verdergaat zoals de voorbije jaren. Het is een nieuwe noodkreet van de VN in een klimaatrapport in de aanloop naar de komende klimaatconferentie (COP29). De VN vraagt de onderhandelaars daarom om vervroegd de nationale doelstellingen te bespreken, op COP29 in Bakoe. Ze doet ook een speciale oproep aan de G20: "Geen gebakken lucht meer, alstublieft."

De Europese landbouw staat op een kantelpunt. Terwijl klimaatverandering, strikte milieuregels en economische druk het leven van boeren bemoeilijken, dreigt een veel ernstiger crisis: voedseltekorten. “Honger is dichterbij dan we denken,” waarschuwt boer Tijs Boelens.

Hernieuwbare energie is vandaag een politiek heet hangijzer. Vormt die politisering een beperking om te komen tot een duurzamer energiemodel, of net niet? Student politieke en sociale wetenschappen Jonas Meuleman (KU Leuven) zocht het uit voor zijn scriptie. ‘Het hedendaagse energiebeleid resoneert niet alleen met klimaatdoelstellingen maar ook met de geopolitieke complexiteit.’

De oppervlakte van het Antarctisch Schiereiland waar planten groeien, is vandaag minstens 12 keer groter dan in 1986. Dat blijkt uit satellietfoto's. De vergroening van de Zuidpool, door de klimaatverandering, gaat steeds sneller. Daardoor zou Antarctica er binnen enkele decennia wel eens heel anders kunnen uitzien.

De “groene” omwenteling ontketent een wedloop op cruciale mineralen, onder meer in Afrika. Een kader om diep onrecht in naam van ontwikkeling tegen te gaan, is dringend nodig, zegt de Zuid-Afrikaanse activiste Nonhle Mbuthuma. Twee jaar geleden wist ze een machtige olieproducent te stoppen, dit jaar ontving ze de ‘Groene Nobelprijs’.

La grippe saisonnière devrait arriver chez nous d’ici quelques semaines, voire quelques mois, et d’après Marc Van Ranst, professeur de virologie et d’épidémiologie à la KU Leuven, elle risque de frapper fort cette année. En témoigne, selon lui, le début de saison en Australie : "En Australie, la saison 2024 a frappé fort, avec l’un des débuts les plus foudroyants depuis 2018 et un pic important à la mi-saison, en juin. L’expérience australienne sert toujours d’indicateur pour notre prochaine saison et peut laisser penser à un début tout aussi sévère en Belgique."

Allen samen op vrijdag 20 september om 17.30 uur in Brussel-Centraal!CONCERT EN MARS #NowForFutureTer gelegenheid van de Global Climate Strike roepen Youth for Climate, Rise for Climate, Grootouders voor het Klimaat en anderen op tot mobilisatie om politieke leiders te herinneren aan het belang van sociaal- en klimaatrechtvaardige maatregelen.We willen een beroep doen op de staatshoofden van de wereld die op 22 en 23 september bij de VN bijeenkomen voor een wereldtop over de toekomst.

Wereldwijd kregen 766 miljoen kinderen - of 1 op de 3 - in de voorbije twee jaar te maken met extreme hittegolven. Kinderen zijn fysiek extra kwetsbaar voor hitte, en ook hun onderwijs komt in het gedrang.

Japan maakt werk van de zoektocht naar nieuw types rijst die beter bestand zijn tegen de klimaatverandering. Met stip bovenaan: meer hittebestendige variëteiten. Het land hoopt om zo in de toekomst de rijstschuren gevuld te houden en niet in de problemen te komen zoals bijvoorbeeld het voorbije seizoen, met schaarste, lege rekken en hogere prijzen.