Veille 2.1

Als de veiligheid en de gezondheid van onze planeet weer wat hoger op de agenda komen te staan, zal het voor mij geslaagd zijn. Dat zegt cultuurhistoricus en schrijver David Van Reybrouck (53), die vanaf vandaag voor de komende 2 jaar de nieuwe Denker der Nederlanden is. Hij wil in die periode vooral vérdenken, verder denken dan de waan van de dag, én ook aandacht schenken aan onze mentale gezondheid.

Als de veiligheid en de gezondheid van onze planeet weer wat hoger op de agenda komen te staan, zal het voor mij geslaagd zijn. Dat zegt cultuurhistoricus en schrijver David Van Reybrouck (53), die vanaf vandaag voor de komende 2 jaar de nieuwe Denker der Nederlanden is. Hij wil in die periode vooral vérdenken, verder denken dan de waan van de dag, én ook aandacht schenken aan onze mentale gezondheid.

Niet alleen president Donald Trump schopt tegen Groenlandse schenen. Ook klimaatverandering speelt het eiland parten. Uit onderzoek blijkt dat smeltende gletsjers 1.600 kilometer aan kustlijn hebben blootgelegd. En dat is minder onschuldig dan het klinkt.

Vorig jaar steeg de gemiddelde temperatuur voor het eerst boven 1,5 graad Celsius vergeleken met het pre-industriële niveau. Wat betekent dat wereldwijd voor de landbouw en voor ons voedsel?

Kuststeden voelen de klimaatverandering en de stijging van de zeespiegel vaak als eerste en zoeken daarom naar oplossingen om zich hierop voor te bereiden. Duinen zijn een natuurlijke barrière die het werk verrassend goed doet.

Meisjes en jonge vrouwen hebben het meest te lijden onder de klimaatcrisis die de Sahel momenteel treft, toont onderzoek door de ngo Plan International. De voedselonzekerheid neemt er toe, net als de schooluitval, en tienermeisjes zijn vaker slachtoffer van seksueel geweld.

Gifstoffen uit schimmels op voedingsproducten als granen, maïs of rijst dreigen een groter gezondheidsprobleem te worden in Europa. Naarmate het continent opwarmt en vochtiger wordt door de klimaatverandering, zullen die zich beter kunnen verspreiden. We houden daar beter nu al rekening mee, waarschuwt het Europees Milieuagentschap.

Een van ‘s werelds grootste herverzekeraars berekende dat natuurrampen in 2024 wereldwijd voor 310 miljard schade hebben aangericht. Daarmee komt 2024 in het lijstje van jaren waarin natuurrampen de grootste schade veroorzaakten. Op het moment dat deze jaarcijfers gepubliceerd werden, bestreden brandweerkorpsen in Los Angeles met man en macht branden die grote gebieden rondom de metropool in de as legden. De ontembaarheid van het vuur werd veroorzaakt door de combinatie van een maandenlange droogte en sterke seizoenswinden. De klimaatverandering doet economische en sociale risico’s stijgen. En de modellen die verzekeringsmaatschappijen gebruiken om die risico’s vooraf in te schatten, blijken niet opgewassen tegen de onvoorspelbaarheid van de effecten van de klimaatcrisis. Een Amerikaanse krant vatte de situatie onverbloemd samen als: “De wereld wordt onverzekerbaar.”

Zeeschildpadden keren elk jaar vroeger terug naar hun nestplaatsen om de stijgende temperatuur te compenseren.

In China staan beroemde theesoorten onder druk van de klimaatverandering. Langdurige droogte gekoppeld aan extreme hitte, vorst die te laat intreedt en andere buitengewone weersomstandigheden bedreigen het voortbestaan van lokale theeverbouwers en beïnvloeden de prijs van thee. Ook hier.

Koolstofkredietprojecten beweren de klimaatverandering tegen te gaan door ontbossing te voorkomen. In Tanzania heeft het bedrijf Carbon Tanzania het inheemse volk de Hadzabe overhaald om aan zo’n project deel te nemen. De vraag is wie daarbij wint. Het klimaat, de Hadzabe, of de miljardairs en multinationals die CO2 uitbraken en dat afkopen met koolstofkredieten?

De werkelijke omvang van de opwarming van de aarde is jarenlang gemaskeerd door vervuiling. "Nu wordt de werkelijke mate van opwarming zichtbaar", zegt James Hansen, een wetenschapper die in de jaren tachtig al waarschuwde voor klimaatverandering.

De Groenlandse ijskap vertoont steeds meer en grotere barsten en dat kan leiden tot een domino-effect. ‘De klimaatverandering is de oorzaak’, stelt nieuw grootschalig onderzoek.

Ze interesseert ons nauwelijks, de meest uitdagend existentiële crisis van onze tijd: de klimaatverandering. Dat stelt milieuwetenschapper Aaron Van Poecke ongerust vast. Politici ontwijken het onderwerp vakkundig omdat het noodzakelijke beleid niet past binnen het keurslijf van onze aan groei verslaafde economie. Hij roept op om de urgentie van de klimaatcrisis écht te erkennen en er doortastend naar te handelen.

Terwijl de gevolgen van klimaatverandering steeds zichtbaarder worden, ontbreekt doortastend politiek beleid. Milieuwetenschapper Aaron Van Poecke onderzoekt hoe structurele ongelijkheid en struisvogelpolitiek de crisis verergeren en roept op tot actie.

De oceaan bepaalt hoe snel klimaatverandering plaatsvindt. Blijkt nu uit nieuw internationaal onderzoek dat ook de diepere waterlagen jaar na jaar opwarmen. Meer dan verontrustend.

In België dreigen woningen door klimaatrampen nog niet onverzekerbaar te worden, zoals dat in de Verenigde Staten wel al het geval is. Maar de klimaatverandering stelt verzekeringsmaatschappijen wel voor andere uitdagingen. Zo is nog steeds niet duidelijk wie de factuur van een volgende waterramp zou moeten dragen, en in hoeverre de overheid daarbij tussenbeide zou komen, klagen de verzekeringsmaatschappijen aan.

De volgende 20 jaar zal het aantal natuurbranden ook in België stijgen, maar ons land is niet klaar voor die uitdaging. Daarvoor waarschuwt het Belgische Klimaatrisicocentrum CERAC. Er zijn dringend investeringen nodig in brandbestrijding, waarschuwingssystemen en wetenschappelijk onderzoek.

In het Franse departement Finistère, in Bretagne, moeten verschillende huizen worden afgebroken omdat ze te veel gevaar lopen bij stormweer. Het is de enige duurzame oplossing in een wereld die steeds meer de gevolgen van de klimaatverandering voelt. Of hoe klimaatadaptatie een heel concreet gezicht krijgt aan de Bretoense kust: "Het is hartverscheurend, maar we hebben geen keuze."

Robrecht Vanderbeeken las het boek 'Klimaatverandering als klassenoorlog' van Matt Huber en schreef onderstaande recensie die eerder verscheen op De Reactor.

De klimaatcrisis raakt meisjes meer dan jongens, zeker in de Sahel-regio. MO* sprak met twee onderzoeksters die meisjes in Nigeria ondervroegen over de impact van het klimaat op hún leven. 'Meisjes worden uitgehuwelijkt omdat hun familie niet langer eten, water of onderdak kan voorzien.'

Wereldwijd breiden kustbevolkingen zich snel uit. Zo woont 15% van de wereldpopulatie al binnen enkele kilometers van een kustlijn, schrijven socioloog Arthur Cosby en computerwetenschapper Viswadeep Lebakula. Dat is niet zonder gevaar in tijden van klimaatverandering.

Het afgelopen orkaanseizoen in de Filipijnen was heviger dan normaal. En dat is te wijten aan de klimaatverandering, stellen twee afzonderlijke analyses.

Een inferno van bosbranden teistert de Boliviaanse laagvlaktes. Dat heeft met de klimaatverandering te maken, en met kleine boeren die hun akkertjes jaarlijks traditioneel afbranden. Maar de voornaamste oorzaak is economisch van aard. Achter de vlammen schuilt een verdienmodel.

In deze record minnende wereld kon de mensheid het voorbije anderhalf jaar heel wat records op zijn palmares schrijven: de warmste dag ooit gemeten, de warmste week, de heetste zomer, de hoogste zeewatertemperatuur, het natste jaar in België, het dodelijkste orkaanseizoen in Amerika, … Het was ook het eerste jaar waarin we door de barrière van 1,5 graad opwarming braken en we blijken met 2024 nu ook onderweg naar een nieuw warmste jaar ooit, … Terwijl al deze fenomenen en de gevolgen ervan het leven van miljoenen mensen op zijn kop zetten of zelfs ontnemen, blijven politici milieu-onvriendelijke, biodiversiteit bedreigende, droogte- en hittebestendigende … keuzes en beslissingen nemen. Een steeds grotere groep van de bevolking is gefrustreerd en geëmotioneerd over hoe politici klimaatverandering telkens weer negeren.

In Den Haag buigt het Internationaal Gerechtshof zich over de 'grootste klimaatzaak ter wereld'. De zaak komt er op initiatief van enkele studenten van de eilandstaat Vanuatu, die de gevolgen van de klimaatverandering aan den lijve ondervinden. Ze willen dat grote vervuilende landen zich voor de rechtbank verantwoorden. "We willen dat het hof bevestigt dat de verwoesting van het klimaat onrechtmatig is", zegt de Nederlandse Margaretha Wewerinke-Singh, die het juridische team leidt.

Een week voor het einde van de klimaattop in Bakoe publiceerde de Nationale Bank van België (NBB) een rapport over de impact van de klimaatverandering op de stijgende voedselprijzen. Een aantal experts van ngo’s vinden dat de bank in haar analyse blind blijft voor een aantal structurele economische oorzaken van deze voedselinflatie, namelijk speculatie, graaiflatie en monopolievorming. Ze pleiten dan ook voor een alomvattend beleid dat de diepere oorzaken van voedselinflatie aanpakt.

‘De klimaatverandering wakkert een migratiecrisis aan met miljoenen mensen die van huis en haard worden verdreven. Alleen al in het afgelopen jaar waren ze met 26 miljoen’, zegt Ugochi Daniels van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) op de klimaattop in Bakoe. Zij ziet migratie enkel nog toenemen.

De zelfmoordcijfers onder Indiase boeren zijn al jaren torenhoog. Het toont hoe precair de situatie voor hen is, en daar komt de klimaatverandering nog bovenop. Het leidt tot een crisis die de voedselzekerheid van India in het gedrang kan brengen.

Het noodweer in Spanje is het meest recente voorbeeld van de rechtstreekse impact die de klimaatverandering heeft op het weer en bijgevolg op ons dagelijkse leven. Klimaatwetenschappers analyseren deze extreme weersituaties die nu al vaker voorkomen. Als er geen actie ondernomen wordt, wordt de kans op deze klimaatextremen groter. Toch zijn er oplossingen om de opwarming in te perken en het risico op deze dodelijke overstromingen dus te verkleinen.

De gevolgen van de opwarmende aarde worden steeds tastbaarder en treffen steeds grotere groepen mensen. In toenemende mate worden bedrijven en overheden aangeklaagd voor hun rol in de klimaatverandering. Jozef Seghers, student aan de Universiteit Gent, schreef er een thesis over.

De Europese landbouw staat op een kantelpunt. Terwijl klimaatverandering, strikte milieuregels en economische druk het leven van boeren bemoeilijken, dreigt een veel ernstiger crisis: voedseltekorten. “Honger is dichterbij dan we denken,” waarschuwt boer Tijs Boelens.

De klimaatverandering draagt wereldwijd bij tot een toename van natuurbranden. Dat blijkt uit een nieuw internationaal onderzoek waaraan de VUB deelnam. Dat klinkt logisch, maar dat is het niet per se, omdat door menselijke activiteiten heel wat bosgebied versnipperd raakt, waardoor natuurbranden zich minder makkelijk verspreiden. De Afrikaanse savanne is zo'n gebied met een dubbele impact.

40 procent van de projecten die ons moeten voorbereiden op een veranderend klimaat, heeft eigenlijk weinig tot geen effect. Dat blijkt uit een steekproef van de Europese Rekenkamer in Frankrijk, Oostenrijk, Polen en Estland. De Rekenkamer is kritisch en ziet nog "grote uitdagingen". De Europese Unie loopt het risico zich onvoldoende aan te passen aan de realiteit van de klimaatverandering, is het besluit.

Vorig jaar stonden rivieren wereldwijd op hun laagste punt in meer dan drie decennia. Het is maar een van de vele tekenen van de klimaatverandering, stelt de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) in een nieuw rapport.

Afrika wordt bijzonder hard getroffen door de impact van de klimaatverandering, en met name de groeiende oudere bevolking dreigt daar het slachtoffer van te worden. Klimaatgerontoloog Gary Haq wil meer aandacht voor de oudere Afrikaan in het klimaatbeleid.

De oppervlakte van het Antarctisch Schiereiland waar planten groeien, is vandaag minstens 12 keer groter dan in 1986. Dat blijkt uit satellietfoto's. De vergroening van de Zuidpool, door de klimaatverandering, gaat steeds sneller. Daardoor zou Antarctica er binnen enkele decennia wel eens heel anders kunnen uitzien.

Nieuwe technieken en innovatieve technologieën maken het mogelijk het verhaal van het leven op aarde, in ongekend detail, te ontrafelen. Dat leven is heel robuust en uitstekend aangepast aan het steeds weer veranderende klimaat en milieu. Het CO2-gehalte in de atmosfeer is al een half miljard jaar de belangrijkste veroorzaker van klimaatverandering, terwijl andere geologische of kosmische processen voor vijf massa-uitstervingen hebben gezorgd, die het leven op de aarde steeds heeft overleefd. Sinds de Britse industriële revolutie zorgen wij voor een unieke en gevaarlijke uitzondering. Beeld boven: het zeeleven 450 miljoen jaar geleden toen er nog geen leven op het land was (links) en het begin van de grootste uitstervingsgolf ooit, 251 miljoen jaar geleden, door grootschalige vulkanische erupties.

Patricia Popelier is gewoon hoogleraar grondwettelijk recht (UAntwerpen). Samen met dertien hoogleraren in de rechten vindt ze het onbegrijpelijk dat er in het Vlaams regeerakkoord amper iets staat over het klimaat.

De teelt en import van veel snijbloemen en kamerplanten dragen, ironisch genoeg, bij aan de klimaatverandering. Dat komt door de CO2-uitstoot bij de vliegreis vanuit Afrika naar Europa of door de kunstmest en het aardgas dat nodig is om sommige soorten bij ons te telen. Maar dat hoeft niet zo te zijn. Met deze tips vind je leuke bloemen en planten met een kleinere klimaatimpact.

Zwitserland en Italië hebben hun grens dichtbij de bekende Matterhorn moeten aanpassen door de klimaatverandering. De oorzaak zijn snel smeltende gletsjers en sneeuwvelden, die de basis van de grens vormen.

MO*columnist Jan Mertens vraagt zich af ‘waarom we er zo nodig “alles moeten uithalen”, zoals men dat zegt? Waarom kan rijkdom ook niet omschreven worden als dat wat we overlaten voor anderen, in plaats van dat wat we verbruikt hebben?

‘Door de klimaatverandering worden steeds meer mensen getroffen door klimaatangst’, zegt neurowetenschapper Emma Lawrance. Zij leidt het Climate Cares Centre in Londen, een centrum dat de impact van de klimaatverandering op ons mentale welzijn onderzoekt. ‘De stijging van de zeespiegel, extreme hitte of verwoestende overstromingen zijn niet enkel een milieuprobleem, ze wakkeren een crisis in de geestelijke gezondheid aan.’

De klimaatverandering veroorzaakt door de mens heeft de zware overstromingen door storm Boris in Centraal-Europa dubbel zo waarschijnlijk gemaakt. Nooit is in het getroffen gebied zwaardere regenval opgemeten. Dat zegt World Weather Attribution, een groep van klimaatexperts die de gevolgen van de huidige klimaatverandering afzet tegenover een scenario zonder klimaatverandering.

Als Vlaanderen evenveel regen over zich heen zou krijgen als Oost-Europa deze week, zouden hele woonwijken in steden en gemeenten als Denderleeuw, Dendermonde en Deinze onder water komen te staan. Taferelen zoals die uit Polen of Tsjechië zouden zich hier dan ook kunnen voordoen. Bovendien stijgt de kans op zulke waterbommen door de klimaatverandering. Hydroloog Patrick Willems waarschuwt dat die klimaatverandering sneller om zich heen grijpt dan we ons aanpassen aan de risico's.

De theatervoorstelling For Rosa vertelt het waargebeurd verhaal van Benjamin Van Bunderen Robberechts. Drie jaar geleden verloor hij zijn vriendin Rosa in de aan klimaatverandering gerelateerde grote waterramp in Wallonië. Wij spraken met Benjamin en Nic Balthazar, regisseur van de voorstelling.

De oprukkende klimaatverandering brengt de voedselproductie in toenemende concurrentie met regio’s die hout produceren. Dat de vraag naar zowel voedsel als hout snel groeit, maakt die concurrentie nog groter.

Japan maakt werk van de zoektocht naar nieuw types rijst die beter bestand zijn tegen de klimaatverandering. Met stip bovenaan: meer hittebestendige variëteiten. Het land hoopt om zo in de toekomst de rijstschuren gevuld te houden en niet in de problemen te komen zoals bijvoorbeeld het voorbije seizoen, met schaarste, lege rekken en hogere prijzen.

Door de grillen van de klimaatverandering kan de biodiversiteit van graslanden in Vlaanderen tot 75 procent afnemen. Vooral kruiden en hooisoorten zouden in de klappen delen. Dat blijkt uit nieuw doctoraatsonderzoek aan de universiteit van Antwerpen.

Door de klimaatverandering worden de koffieoogsten steeds wisselvalliger, en in sommige regio's gaat de kwaliteit achteruit. Dat duwt de prijs van koffie van de hoogste kwaliteit de lucht in. De "gewone" koffie uit de supermarkt zal wellicht snel volgen. Terwijl sommige koffieboeren worstelen voor hun voortbestaan, kan de prijsstijging voor anderen een goede zaak zijn.

Een groep inheemse vrouwen in traditionele kledij begeleidt toeristen op de hoogste gletsjers van Bolivia. Maar door klimaatverandering smelten de besneeuwde toppen van de Andes, en daarmee ook de dromen van deze opmerkelijke berggidsen.

Weinig plekken op aarde warmen sneller op dan het noordpoolgebied. Dat bedreigt de tradities van de inheemse Sámi.

Het internet zou een van de grootste uitdagingen in de strijd tegen klimaatverandering kunnen worden. Op dit moment is het naar schatting goed voor 2 tot 7 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen en het groeit razendsnel. De data-industrie maakte al beloftes om de klimaatimpact terug te dringen, maar ook jij kan in afwachting al deze 7 simpele tips toepassen.

Uit onderzoek blijkt dat methaan verantwoordelijk is voor bijna de helft van de opwarming van de aarde tot nog toe.

Hitte in de steden oplossen door meer groen aan te leggen? Het zou wel eens kunnen werken, toont onderzoek.

De Europese doelstellingen voor groene waterstof voor 2030 zijn té ambitieus, zowel wat betreft de voorziene productie als wat betreft de vraag ernaar. Dat zegt de Europese Rekenkamer in een nieuw rapport. De EU moet alles best herbekijken en een soort van reality check uitvoeren, zegt de Rekenkamer. Die denkoefening is onder meer belangrijk voor de toekomst van belangrijke industriële sectoren, zoals staal, chemie en kunstmest.

De observaties van een app die planten helpt herkennen, blijken nuttige informatie te verschaffen voor wetenschappers die de effecten van de klimaatverandering op de plantenwereld onderzoeken.

Consumenten moeten eraan wennen dat niet alle groenten het hele jaar beschikbaar zijn. Dat zegt topvrouw Nicole Freid van de Nederlandse groente- en peulvruchtenverwerker HAK. Door klimaatverandering worden oogsten in de toekomst minder voorspelbaar en gaan weersextremen leiden tot schaarste van bepaalde producten, klinkt het.

Conflictlanden worden vaak onevenredig zwaar getroffen door de klimaatverandering, zegt het Internationale Rode Kruis. Tegen 2050 zullen 200 miljoen mensen hulp nodig hebben.

Wetenschappers waarschuwen voor een stijging aan sterfgevallen door de hitte, nu in grote delen van de wereld juni tot augustus de heetste periode ooit kan worden. De recente golf van hoge temperaturen "is slechts een teken van wat komen gaat", waarschuwt speciaal adviseur voor klimaatverandering van de VN, Selwin Hart in de Financial Times. Landen moeten volgens hem dringend actie ondernemen om mensen te beschermen tegen de extreme hitte.

Als de veiligheid en de gezondheid van onze planeet weer wat hoger op de agenda komen te staan, zal het voor mij geslaagd zijn. Dat zegt cultuurhistoricus en schrijver David Van Reybrouck (53), die vanaf vandaag voor de komende 2 jaar de nieuwe Denker der Nederlanden is. Hij wil in die periode vooral vérdenken, verder denken dan de waan van de dag, én ook aandacht schenken aan onze mentale gezondheid.

Als de veiligheid en de gezondheid van onze planeet weer wat hoger op de agenda komen te staan, zal het voor mij geslaagd zijn. Dat zegt cultuurhistoricus en schrijver David Van Reybrouck (53), die vanaf vandaag voor de komende 2 jaar de nieuwe Denker der Nederlanden is. Hij wil in die periode vooral vérdenken, verder denken dan de waan van de dag, én ook aandacht schenken aan onze mentale gezondheid.

Niet alleen president Donald Trump schopt tegen Groenlandse schenen. Ook klimaatverandering speelt het eiland parten. Uit onderzoek blijkt dat smeltende gletsjers 1.600 kilometer aan kustlijn hebben blootgelegd. En dat is minder onschuldig dan het klinkt.

Vorig jaar steeg de gemiddelde temperatuur voor het eerst boven 1,5 graad Celsius vergeleken met het pre-industriële niveau. Wat betekent dat wereldwijd voor de landbouw en voor ons voedsel?

Kuststeden voelen de klimaatverandering en de stijging van de zeespiegel vaak als eerste en zoeken daarom naar oplossingen om zich hierop voor te bereiden. Duinen zijn een natuurlijke barrière die het werk verrassend goed doet.

Meisjes en jonge vrouwen hebben het meest te lijden onder de klimaatcrisis die de Sahel momenteel treft, toont onderzoek door de ngo Plan International. De voedselonzekerheid neemt er toe, net als de schooluitval, en tienermeisjes zijn vaker slachtoffer van seksueel geweld.

Gifstoffen uit schimmels op voedingsproducten als granen, maïs of rijst dreigen een groter gezondheidsprobleem te worden in Europa. Naarmate het continent opwarmt en vochtiger wordt door de klimaatverandering, zullen die zich beter kunnen verspreiden. We houden daar beter nu al rekening mee, waarschuwt het Europees Milieuagentschap.

Een van ‘s werelds grootste herverzekeraars berekende dat natuurrampen in 2024 wereldwijd voor 310 miljard schade hebben aangericht. Daarmee komt 2024 in het lijstje van jaren waarin natuurrampen de grootste schade veroorzaakten. Op het moment dat deze jaarcijfers gepubliceerd werden, bestreden brandweerkorpsen in Los Angeles met man en macht branden die grote gebieden rondom de metropool in de as legden. De ontembaarheid van het vuur werd veroorzaakt door de combinatie van een maandenlange droogte en sterke seizoenswinden. De klimaatverandering doet economische en sociale risico’s stijgen. En de modellen die verzekeringsmaatschappijen gebruiken om die risico’s vooraf in te schatten, blijken niet opgewassen tegen de onvoorspelbaarheid van de effecten van de klimaatcrisis. Een Amerikaanse krant vatte de situatie onverbloemd samen als: “De wereld wordt onverzekerbaar.”

Zeeschildpadden keren elk jaar vroeger terug naar hun nestplaatsen om de stijgende temperatuur te compenseren.

In China staan beroemde theesoorten onder druk van de klimaatverandering. Langdurige droogte gekoppeld aan extreme hitte, vorst die te laat intreedt en andere buitengewone weersomstandigheden bedreigen het voortbestaan van lokale theeverbouwers en beïnvloeden de prijs van thee. Ook hier.

Koolstofkredietprojecten beweren de klimaatverandering tegen te gaan door ontbossing te voorkomen. In Tanzania heeft het bedrijf Carbon Tanzania het inheemse volk de Hadzabe overhaald om aan zo’n project deel te nemen. De vraag is wie daarbij wint. Het klimaat, de Hadzabe, of de miljardairs en multinationals die CO2 uitbraken en dat afkopen met koolstofkredieten?

De werkelijke omvang van de opwarming van de aarde is jarenlang gemaskeerd door vervuiling. "Nu wordt de werkelijke mate van opwarming zichtbaar", zegt James Hansen, een wetenschapper die in de jaren tachtig al waarschuwde voor klimaatverandering.

De Groenlandse ijskap vertoont steeds meer en grotere barsten en dat kan leiden tot een domino-effect. ‘De klimaatverandering is de oorzaak’, stelt nieuw grootschalig onderzoek.

Ze interesseert ons nauwelijks, de meest uitdagend existentiële crisis van onze tijd: de klimaatverandering. Dat stelt milieuwetenschapper Aaron Van Poecke ongerust vast. Politici ontwijken het onderwerp vakkundig omdat het noodzakelijke beleid niet past binnen het keurslijf van onze aan groei verslaafde economie. Hij roept op om de urgentie van de klimaatcrisis écht te erkennen en er doortastend naar te handelen.

Terwijl de gevolgen van klimaatverandering steeds zichtbaarder worden, ontbreekt doortastend politiek beleid. Milieuwetenschapper Aaron Van Poecke onderzoekt hoe structurele ongelijkheid en struisvogelpolitiek de crisis verergeren en roept op tot actie.

De oceaan bepaalt hoe snel klimaatverandering plaatsvindt. Blijkt nu uit nieuw internationaal onderzoek dat ook de diepere waterlagen jaar na jaar opwarmen. Meer dan verontrustend.

In België dreigen woningen door klimaatrampen nog niet onverzekerbaar te worden, zoals dat in de Verenigde Staten wel al het geval is. Maar de klimaatverandering stelt verzekeringsmaatschappijen wel voor andere uitdagingen. Zo is nog steeds niet duidelijk wie de factuur van een volgende waterramp zou moeten dragen, en in hoeverre de overheid daarbij tussenbeide zou komen, klagen de verzekeringsmaatschappijen aan.

De volgende 20 jaar zal het aantal natuurbranden ook in België stijgen, maar ons land is niet klaar voor die uitdaging. Daarvoor waarschuwt het Belgische Klimaatrisicocentrum CERAC. Er zijn dringend investeringen nodig in brandbestrijding, waarschuwingssystemen en wetenschappelijk onderzoek.

In het Franse departement Finistère, in Bretagne, moeten verschillende huizen worden afgebroken omdat ze te veel gevaar lopen bij stormweer. Het is de enige duurzame oplossing in een wereld die steeds meer de gevolgen van de klimaatverandering voelt. Of hoe klimaatadaptatie een heel concreet gezicht krijgt aan de Bretoense kust: "Het is hartverscheurend, maar we hebben geen keuze."

Robrecht Vanderbeeken las het boek 'Klimaatverandering als klassenoorlog' van Matt Huber en schreef onderstaande recensie die eerder verscheen op De Reactor.

De klimaatcrisis raakt meisjes meer dan jongens, zeker in de Sahel-regio. MO* sprak met twee onderzoeksters die meisjes in Nigeria ondervroegen over de impact van het klimaat op hún leven. 'Meisjes worden uitgehuwelijkt omdat hun familie niet langer eten, water of onderdak kan voorzien.'

Wereldwijd breiden kustbevolkingen zich snel uit. Zo woont 15% van de wereldpopulatie al binnen enkele kilometers van een kustlijn, schrijven socioloog Arthur Cosby en computerwetenschapper Viswadeep Lebakula. Dat is niet zonder gevaar in tijden van klimaatverandering.

Het afgelopen orkaanseizoen in de Filipijnen was heviger dan normaal. En dat is te wijten aan de klimaatverandering, stellen twee afzonderlijke analyses.

Een inferno van bosbranden teistert de Boliviaanse laagvlaktes. Dat heeft met de klimaatverandering te maken, en met kleine boeren die hun akkertjes jaarlijks traditioneel afbranden. Maar de voornaamste oorzaak is economisch van aard. Achter de vlammen schuilt een verdienmodel.

In deze record minnende wereld kon de mensheid het voorbije anderhalf jaar heel wat records op zijn palmares schrijven: de warmste dag ooit gemeten, de warmste week, de heetste zomer, de hoogste zeewatertemperatuur, het natste jaar in België, het dodelijkste orkaanseizoen in Amerika, … Het was ook het eerste jaar waarin we door de barrière van 1,5 graad opwarming braken en we blijken met 2024 nu ook onderweg naar een nieuw warmste jaar ooit, … Terwijl al deze fenomenen en de gevolgen ervan het leven van miljoenen mensen op zijn kop zetten of zelfs ontnemen, blijven politici milieu-onvriendelijke, biodiversiteit bedreigende, droogte- en hittebestendigende … keuzes en beslissingen nemen. Een steeds grotere groep van de bevolking is gefrustreerd en geëmotioneerd over hoe politici klimaatverandering telkens weer negeren.

In Den Haag buigt het Internationaal Gerechtshof zich over de 'grootste klimaatzaak ter wereld'. De zaak komt er op initiatief van enkele studenten van de eilandstaat Vanuatu, die de gevolgen van de klimaatverandering aan den lijve ondervinden. Ze willen dat grote vervuilende landen zich voor de rechtbank verantwoorden. "We willen dat het hof bevestigt dat de verwoesting van het klimaat onrechtmatig is", zegt de Nederlandse Margaretha Wewerinke-Singh, die het juridische team leidt.

Een week voor het einde van de klimaattop in Bakoe publiceerde de Nationale Bank van België (NBB) een rapport over de impact van de klimaatverandering op de stijgende voedselprijzen. Een aantal experts van ngo’s vinden dat de bank in haar analyse blind blijft voor een aantal structurele economische oorzaken van deze voedselinflatie, namelijk speculatie, graaiflatie en monopolievorming. Ze pleiten dan ook voor een alomvattend beleid dat de diepere oorzaken van voedselinflatie aanpakt.

‘De klimaatverandering wakkert een migratiecrisis aan met miljoenen mensen die van huis en haard worden verdreven. Alleen al in het afgelopen jaar waren ze met 26 miljoen’, zegt Ugochi Daniels van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) op de klimaattop in Bakoe. Zij ziet migratie enkel nog toenemen.

De zelfmoordcijfers onder Indiase boeren zijn al jaren torenhoog. Het toont hoe precair de situatie voor hen is, en daar komt de klimaatverandering nog bovenop. Het leidt tot een crisis die de voedselzekerheid van India in het gedrang kan brengen.

Het noodweer in Spanje is het meest recente voorbeeld van de rechtstreekse impact die de klimaatverandering heeft op het weer en bijgevolg op ons dagelijkse leven. Klimaatwetenschappers analyseren deze extreme weersituaties die nu al vaker voorkomen. Als er geen actie ondernomen wordt, wordt de kans op deze klimaatextremen groter. Toch zijn er oplossingen om de opwarming in te perken en het risico op deze dodelijke overstromingen dus te verkleinen.

De gevolgen van de opwarmende aarde worden steeds tastbaarder en treffen steeds grotere groepen mensen. In toenemende mate worden bedrijven en overheden aangeklaagd voor hun rol in de klimaatverandering. Jozef Seghers, student aan de Universiteit Gent, schreef er een thesis over.

De Europese landbouw staat op een kantelpunt. Terwijl klimaatverandering, strikte milieuregels en economische druk het leven van boeren bemoeilijken, dreigt een veel ernstiger crisis: voedseltekorten. “Honger is dichterbij dan we denken,” waarschuwt boer Tijs Boelens.

De klimaatverandering draagt wereldwijd bij tot een toename van natuurbranden. Dat blijkt uit een nieuw internationaal onderzoek waaraan de VUB deelnam. Dat klinkt logisch, maar dat is het niet per se, omdat door menselijke activiteiten heel wat bosgebied versnipperd raakt, waardoor natuurbranden zich minder makkelijk verspreiden. De Afrikaanse savanne is zo'n gebied met een dubbele impact.

40 procent van de projecten die ons moeten voorbereiden op een veranderend klimaat, heeft eigenlijk weinig tot geen effect. Dat blijkt uit een steekproef van de Europese Rekenkamer in Frankrijk, Oostenrijk, Polen en Estland. De Rekenkamer is kritisch en ziet nog "grote uitdagingen". De Europese Unie loopt het risico zich onvoldoende aan te passen aan de realiteit van de klimaatverandering, is het besluit.

Vorig jaar stonden rivieren wereldwijd op hun laagste punt in meer dan drie decennia. Het is maar een van de vele tekenen van de klimaatverandering, stelt de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) in een nieuw rapport.

Afrika wordt bijzonder hard getroffen door de impact van de klimaatverandering, en met name de groeiende oudere bevolking dreigt daar het slachtoffer van te worden. Klimaatgerontoloog Gary Haq wil meer aandacht voor de oudere Afrikaan in het klimaatbeleid.

De oppervlakte van het Antarctisch Schiereiland waar planten groeien, is vandaag minstens 12 keer groter dan in 1986. Dat blijkt uit satellietfoto's. De vergroening van de Zuidpool, door de klimaatverandering, gaat steeds sneller. Daardoor zou Antarctica er binnen enkele decennia wel eens heel anders kunnen uitzien.

Nieuwe technieken en innovatieve technologieën maken het mogelijk het verhaal van het leven op aarde, in ongekend detail, te ontrafelen. Dat leven is heel robuust en uitstekend aangepast aan het steeds weer veranderende klimaat en milieu. Het CO2-gehalte in de atmosfeer is al een half miljard jaar de belangrijkste veroorzaker van klimaatverandering, terwijl andere geologische of kosmische processen voor vijf massa-uitstervingen hebben gezorgd, die het leven op de aarde steeds heeft overleefd. Sinds de Britse industriële revolutie zorgen wij voor een unieke en gevaarlijke uitzondering. Beeld boven: het zeeleven 450 miljoen jaar geleden toen er nog geen leven op het land was (links) en het begin van de grootste uitstervingsgolf ooit, 251 miljoen jaar geleden, door grootschalige vulkanische erupties.

Patricia Popelier is gewoon hoogleraar grondwettelijk recht (UAntwerpen). Samen met dertien hoogleraren in de rechten vindt ze het onbegrijpelijk dat er in het Vlaams regeerakkoord amper iets staat over het klimaat.

De teelt en import van veel snijbloemen en kamerplanten dragen, ironisch genoeg, bij aan de klimaatverandering. Dat komt door de CO2-uitstoot bij de vliegreis vanuit Afrika naar Europa of door de kunstmest en het aardgas dat nodig is om sommige soorten bij ons te telen. Maar dat hoeft niet zo te zijn. Met deze tips vind je leuke bloemen en planten met een kleinere klimaatimpact.

Zwitserland en Italië hebben hun grens dichtbij de bekende Matterhorn moeten aanpassen door de klimaatverandering. De oorzaak zijn snel smeltende gletsjers en sneeuwvelden, die de basis van de grens vormen.

MO*columnist Jan Mertens vraagt zich af ‘waarom we er zo nodig “alles moeten uithalen”, zoals men dat zegt? Waarom kan rijkdom ook niet omschreven worden als dat wat we overlaten voor anderen, in plaats van dat wat we verbruikt hebben?

‘Door de klimaatverandering worden steeds meer mensen getroffen door klimaatangst’, zegt neurowetenschapper Emma Lawrance. Zij leidt het Climate Cares Centre in Londen, een centrum dat de impact van de klimaatverandering op ons mentale welzijn onderzoekt. ‘De stijging van de zeespiegel, extreme hitte of verwoestende overstromingen zijn niet enkel een milieuprobleem, ze wakkeren een crisis in de geestelijke gezondheid aan.’

De klimaatverandering veroorzaakt door de mens heeft de zware overstromingen door storm Boris in Centraal-Europa dubbel zo waarschijnlijk gemaakt. Nooit is in het getroffen gebied zwaardere regenval opgemeten. Dat zegt World Weather Attribution, een groep van klimaatexperts die de gevolgen van de huidige klimaatverandering afzet tegenover een scenario zonder klimaatverandering.

Als Vlaanderen evenveel regen over zich heen zou krijgen als Oost-Europa deze week, zouden hele woonwijken in steden en gemeenten als Denderleeuw, Dendermonde en Deinze onder water komen te staan. Taferelen zoals die uit Polen of Tsjechië zouden zich hier dan ook kunnen voordoen. Bovendien stijgt de kans op zulke waterbommen door de klimaatverandering. Hydroloog Patrick Willems waarschuwt dat die klimaatverandering sneller om zich heen grijpt dan we ons aanpassen aan de risico's.

De theatervoorstelling For Rosa vertelt het waargebeurd verhaal van Benjamin Van Bunderen Robberechts. Drie jaar geleden verloor hij zijn vriendin Rosa in de aan klimaatverandering gerelateerde grote waterramp in Wallonië. Wij spraken met Benjamin en Nic Balthazar, regisseur van de voorstelling.

De oprukkende klimaatverandering brengt de voedselproductie in toenemende concurrentie met regio’s die hout produceren. Dat de vraag naar zowel voedsel als hout snel groeit, maakt die concurrentie nog groter.

Japan maakt werk van de zoektocht naar nieuw types rijst die beter bestand zijn tegen de klimaatverandering. Met stip bovenaan: meer hittebestendige variëteiten. Het land hoopt om zo in de toekomst de rijstschuren gevuld te houden en niet in de problemen te komen zoals bijvoorbeeld het voorbije seizoen, met schaarste, lege rekken en hogere prijzen.

Door de grillen van de klimaatverandering kan de biodiversiteit van graslanden in Vlaanderen tot 75 procent afnemen. Vooral kruiden en hooisoorten zouden in de klappen delen. Dat blijkt uit nieuw doctoraatsonderzoek aan de universiteit van Antwerpen.

Door de klimaatverandering worden de koffieoogsten steeds wisselvalliger, en in sommige regio's gaat de kwaliteit achteruit. Dat duwt de prijs van koffie van de hoogste kwaliteit de lucht in. De "gewone" koffie uit de supermarkt zal wellicht snel volgen. Terwijl sommige koffieboeren worstelen voor hun voortbestaan, kan de prijsstijging voor anderen een goede zaak zijn.

Een groep inheemse vrouwen in traditionele kledij begeleidt toeristen op de hoogste gletsjers van Bolivia. Maar door klimaatverandering smelten de besneeuwde toppen van de Andes, en daarmee ook de dromen van deze opmerkelijke berggidsen.

Weinig plekken op aarde warmen sneller op dan het noordpoolgebied. Dat bedreigt de tradities van de inheemse Sámi.

Het internet zou een van de grootste uitdagingen in de strijd tegen klimaatverandering kunnen worden. Op dit moment is het naar schatting goed voor 2 tot 7 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen en het groeit razendsnel. De data-industrie maakte al beloftes om de klimaatimpact terug te dringen, maar ook jij kan in afwachting al deze 7 simpele tips toepassen.

Uit onderzoek blijkt dat methaan verantwoordelijk is voor bijna de helft van de opwarming van de aarde tot nog toe.

Hitte in de steden oplossen door meer groen aan te leggen? Het zou wel eens kunnen werken, toont onderzoek.

De Europese doelstellingen voor groene waterstof voor 2030 zijn té ambitieus, zowel wat betreft de voorziene productie als wat betreft de vraag ernaar. Dat zegt de Europese Rekenkamer in een nieuw rapport. De EU moet alles best herbekijken en een soort van reality check uitvoeren, zegt de Rekenkamer. Die denkoefening is onder meer belangrijk voor de toekomst van belangrijke industriële sectoren, zoals staal, chemie en kunstmest.

De observaties van een app die planten helpt herkennen, blijken nuttige informatie te verschaffen voor wetenschappers die de effecten van de klimaatverandering op de plantenwereld onderzoeken.

Consumenten moeten eraan wennen dat niet alle groenten het hele jaar beschikbaar zijn. Dat zegt topvrouw Nicole Freid van de Nederlandse groente- en peulvruchtenverwerker HAK. Door klimaatverandering worden oogsten in de toekomst minder voorspelbaar en gaan weersextremen leiden tot schaarste van bepaalde producten, klinkt het.

Conflictlanden worden vaak onevenredig zwaar getroffen door de klimaatverandering, zegt het Internationale Rode Kruis. Tegen 2050 zullen 200 miljoen mensen hulp nodig hebben.

Wetenschappers waarschuwen voor een stijging aan sterfgevallen door de hitte, nu in grote delen van de wereld juni tot augustus de heetste periode ooit kan worden. De recente golf van hoge temperaturen "is slechts een teken van wat komen gaat", waarschuwt speciaal adviseur voor klimaatverandering van de VN, Selwin Hart in de Financial Times. Landen moeten volgens hem dringend actie ondernemen om mensen te beschermen tegen de extreme hitte.